Bultrugwalvissen kunnen prachtig zingen, maar over het hoe en waarom is nog lang niet alles bekend. Nieuw onderzoek brengt daar verandering in, althans een beetje. Er is ontdekt dat de walvissen een opmerkelijke dagelijkse routine hebben: gedurende de dag gaan ze verder uit de kust zingen om in de avond weer terug te keren.
Het gezang van de bultruggen blijft zeker in de wintermaanden niet onopgemerkt voor het zeeleven rond het Hawaiiaanse eiland Maui. Het is een kabaal van jewelste. Dat is mogelijk de reden waarom de walvissen een rustiger plekje opzoeken. “De zangers proberen waarschijnlijk de kans te verkleinen dat hun lied verdrinkt in de kakofonie van geluid vlakbij de kust, waar heel veel walvissen zijn”, legt hoofdonderzoeker Anke Kügler van de University of Hawai’i uit. “Verder hebben we gezien dat de bultruggen rond zonsondergang dichterbij de kust komen, mogelijk om het avondgeluid van de andere dieren verder uit de kust te vermijden.”
Luisteren onderwater
De onderzoekers konden de bewegingen van de bultruggen én hun gezang volgen met behulp van onderwaterafluisterapparatuur en door onderwater te kijken. Dat klinkt simpeler dan het is, want in het broedgebied in de buurt van Hawaï is het een drukte van belang.
“De beweging van de zingende walvissen van de kust af en weer terug heeft mogelijk als doel hun gezang duidelijker te laten klinken, zodat de dieren er zeker van zijn dat andere walvissen hen horen”, reageert onderzoeker Marc Lammers van NOAA, de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration.
Unieke studie
Het is een uniek onderzoek. “Dit is de eerste keer, zo ver wij weten, dat speciale akoestische sensoren zijn gebruikt om individuele zangers te lokaliseren, die zich relatief dicht bij de kust bevinden. Nooit eerder is gekeken in hoeverre ze zich dagelijks van en naar de kust verplaatsen en welke afstanden ze dan afleggen”, zegt Kügler over de dieren die normaal gesproken dicht bij de kust hun zangkunsten vertonen. “Dit heeft geholpen om de visuele resultaten in hun context te plaatsen en de beperkingen van observaties vanaf land op te lossen.”
Maar wat je je misschien al een tijdje afvraagt: waarom zingen die bultruggen nou eigenlijk? Het is dezelfde reden als waarom vogeltjes zingen: om de vrouwtjes te versieren. Het is voor mannelijke zangers belangrijk dat ze in een omgeving zijn die vol is met geluid. Maar het kan ook te druk zijn. De bultruggen zwemmen dus overdag een eindje weg van de kust, omdat er anders te veel andere walvissen in de buurt zijn en in de avond komen ze weer terug, omdat dan uit de kust andere dieren te veel lawaai maken.
Natuurlijke geluidsoverlast
Het grappige is dat er al langer discussie is over de geluidsvervuiling voor zeedieren, die wordt veroorzaakt door mensen. “Maar geluidsoverlast door natuurlijke bronnen, zoals de ene walvis die het lied van de andere overstemt, is tot nu toe over het hoofd gezien. Door de mogelijke drijfveren achter de patronen te onderzoeken, komen we erachter hoe dieren die afhankelijk zijn van akoestische signalen strategieën aanleren om in een lawaaierige omgeving toch hun ding te kunnen doen”, vertelt Kügler.
De bultruggen zijn belangrijk voor Hawaï en hun gezang is over de hele wereld bekend. “Het is onze collectieve verantwoordelijkheid om voor de walvissen te zorgen”, zegt Lammers nog. “Dit werk draagt bij aan het plan om onderzoek te doen naar de bultruggen en hun habitat om te zorgen dat de populatie gezond blijft.”
Mannetjesbultruggen zijn vrolijke flierefluiters. Niet alleen maken ze spectaculaire buitelingen in het water, ook zingen ze graag een deuntje. Hun liedjes kunnen wel drie kwartier duren en zijn op kilometers afstand te horen. Het zijn zeker geen simpele melodieën en het gekke: de hele groep zingt hetzelfde lied. Dat klinkt overigens niet zoals wij mensen zingen. Bultruggen kreunen, grommen en huilen (luister maar hierboven). Dat doen ze om een vrouwtje te versieren of om hun territorium af te bakenen.
