Waarom we zo dol zijn op series over moordenaars

Of het nu een truecrime-podcast is over een seriemoordenaar uit de jaren 80, een Netflix-thriller gebaseerd op de boeken van Harlan Coben of zes seizoenen gruwelen met de lokale detectives in een klein plaatsje waar plots kinderen worden vermoord, we zijn er dol op. Sociologen zijn er nu achter gekomen waarom we er zo graag naar kijken.

Wie graag naar verhalen over seriemoordenaars luistert of kijkt doet dat om intense emoties te ervaren die vaak ontbreken in het dagelijks leven. Ook wil je graag begrijpen waarom mensen dergelijke misdaden plegen. Gelukkig leidt het zien van zware misdaden niet tot meer agressie, stellen de onderzoekers van de HSE University.

Intense emoties
Onderzoek naar de huidige markt voor podcasts, tv-series en boeken toont aan dat content over seriemoordenaars over de hele wereld extreem populair is. En dat gaat veel verder dan een detective-serie op NPO3. Er zijn veel waargebeurde tv-series op de streamingdiensten, het zogenoemde true-crime-genre, maar ook luisterboeken, korte filmpjes, biografieën van betrokkenen – denk aan de bestseller van Astrid Holleeder – en vele seizoenen tellende series over moordenaars, zoals Dexter.

De Engelse socioloog Abby Bentham en haar Canadese vakgenoot Kevin Haggerty merken op dat mensen verhalen over seriemoordenaars zien als een vorm van entertainment die hen in staat stelt om intense emoties te ervaren. De Canadese filosoof Ryan Broll stelt dat het ook een manier is voor mensen om aan hun eigen problemen te ontsnappen.

Aanzetten tot geweld
Sommige experts zijn echter bezorgd dat een obsessie met verhalen over seriemoordenaars kan leiden tot meer geweld. Om dit te onderzoeken, hielden onderzoekers van de HSE een reeks diepte-interviews om de motieven te bestuderen die Russische jongeren ertoe aanzetten om misdaadcontent te consumeren. In totaal werden 26 jonge mannen en vrouwen in de leeftijd van 18 tot 36 jaar uit 14 Russische steden geïnterviewd.

De belangrijkste vragen gingen over welk soort content over seriemoordenaars ze leuk vonden, hoe ze die ontdekten en wat hun overwegingen waren bij het kiezen van een film, video of podcast. De onderzoekers richtten zich specifiek op de motieven voor het kijken of luisteren naar de content in plaats van de impact ervan op het publiek. De resultaten waren duidelijk: de interesse in gewelddadige content wordt niet gedreven door een behoefte om zelf getuige te zijn van geweld en roept ook geen verlangen op om in het echte leven geweld te plegen.

Twee motieven
De ondervraagden bleken wel twee andere motieven te hebben om een lekkere crime-reeks op te zetten. Er waren cognitieve motieven die te maken hebben met de wens om te begrijpen wat criminelen motiveert: ze hebben bijvoorbeeld jeugdtrauma’s, psychische problemen of andere issues die een verklaring kunnen zijn voor hun gruweldaden. Dit helpt kijkers om de oorzaken van menselijk gedrag beter te begrijpen. Daarnaast zijn er emotionele motieven: mensen willen gewoon graag intense emoties ervaren, vaak ter compensatie van een gebrek aan opwinding in het dagelijks leven. Met andere woorden: je eigen leven is maar saai en om de sleur te doorbreken zoek je de heftige emoties op die een enge serie kan oproepen.

Geen sublimatie
“Interesse in verhalen over seriemoordenaars, of het nu in de vorm van series of podcasts is, is geen sublimatie van wreedheid. De respondenten rechtvaardigden de daden van seriemoordenaars niet. Integendeel, ze stelden dat zulke misdaden voorkomen moeten worden”, zegt onderzoeker Oksana Mikhailova van het HSE.

Sublimatie gaat in de psychologie over het omzetten van heel sterke emoties in lichtere behapbare vormen. Een voorbeeld is dat iemand die veel woede of agressie in zich heeft dit in goede banen kan leiden door veel te gaan sporten. Een scholier die veel examenstress ervaart kan dit omzetten in positieve energie door hard te gaan studeren.

De onderzoekers benadrukken dat interesse in heftige misdaadverhalen meestal wordt gedreven door nieuwsgierigheid en een behoefte aan nieuwe ervaringen. Deze bevindingen kunnen psychologen helpen bij het ontwikkelen van therapie voor jongeren die stress ervaren of meer emoties willen voelen.

Bronmateriaal

"Why young adults consume media content about serial killers: Evidence from Russia" - Crime, Media, Culture: An International Journal
Afbeelding bovenaan dit artikel: RDNE Stock project / Pexels

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd