Een onderzeeër die gebruikt wordt om toeristen naar het wrak van de Titanic te varen, is sinds gisteren vermist. Het roept veel vragen op. Wat kan er zijn gebeurd? En waarom is het toch zo lastig om de onderzeeër te vinden?
Dit weekend daalden vijf mensen – waaronder drie toeristen – in de onderzeeër ‘Titan’ af naar het wrak van de Titanic. Maar wat een onvergetelijke ervaring moest worden, lijkt te zijn uitgedraaid op een problematische vaart. Want sinds de Titan onder water verdween, ontbreekt van de onderzeeër elk spoor. Er is inmiddels een enorme zoektocht opgetuigd om de onderzeeër te lokaliseren. Maar vooralsnog is die zoektocht zonder resultaat.
Lokaliseren
Het roept de vraag op waarom het zo lastig is om een onderzeeër – waarvan toch bekend is waar deze heen zou varen – te lokaliseren. Daar zijn meerdere redenen voor, zo vertelt associate professor Eric Fusil, als expert op het gebied van scheepsbouw verbonden aan de universiteit van Adelaide. “Aangezien er geen kabel tussen de Titan en het ondersteunende schip aan het oppervlak loopt, kan de onderzeeër vanaf het oppervlak alleen dwars door het zeewater gedetecteerd worden.” Maar dat zeewater maakt de inzet van zoekmethoden die op land of aan het zeeoppervlak prima werken, onmogelijk. “Zoeklampen of laserstralen worden al binnen enkele meters (door het zeewater, red.) geabsorbeerd,” vertelt Fusil. Ook radar en GPS werken onder water niet.
Lastige zoektocht
Het bemoeilijkt de zoektocht vanzelfsprekend enorm. “Eigenlijk heb je een onderzeeër nodig die net zo diep als de Titan kan duiken,” aldus Fusil. En die bij voorkeur ook uitgerust zijn met een actief sonarapparaat. Dergelijke apparaten zenden een geluidspuls uit en luisteren vervolgens naar de weerkaatsing ervan om eventuele objecten in de omgeving te lokaliseren. Probleem is alleen dat onderzeeërs die net zo diep als de Titan kunnen duiken, niet voor het oprapen liggen. “Zelfs militaire onderzeeërs kunnen vaak niet dieper duiken dan 500 meter en hun sonarapparaten dus alleen gebruiken om de Titan te lokaliseren. Ze kunnen er vervolgens dus niet dichter bij in de buurt komen.”
Alistair Greig, professor op het gebied van Marine Engineering aan het University College London onderschrijft dat. “Als de onderzeeër naar de bodem is afgedaald en niet meer op eigen kracht naar boven kan komen, zijn de opties heel beperkt (…) er zijn maar weinig vaartuigen die zo diep kunnen gaan en duikers kunnen er sowieso niet komen. De vaartuigen ontwikkeld voor het redden van onderzeeërs van de marine kunnen in ieder geval niet zo diep gaan en zelfs als ze dat zouden kunnen, betwijfel ik of ze zich aan het luik dat toegang biedt tot de toeristenonderzeeër zouden kunnen bevestigen.”
Wat is er gebeurd?
Of de onderzeeër nog intact is, is op dit moment overigens ook een belangrijke vraag. Dat de (akoestische) communicatie tussen de onderzeeër en het ondersteunende schip aan het oppervlak is stilgevallen, doet toch vermoeden dat er problemen zijn (geweest). Volgens Fusil zijn er wat dat betreft vier scenario’s denkbaar. “Stroomuitval: de Titan draait op accu’s en als de stroom uitvalt, zou ook de communicatie stilvallen. Onduidelijk is of de onderzeeër over een back-upsysteem beschikt.” Daarnaast zou ook brand – door kortsluiting – tot stroomuitval kunnen leiden. “Naast het ruïneren van de systemen levert brand ook direct gevaar op, omdat er giftige gassen vrijkomen die de atmosfeer vergiftigen en ervoor kunnen zorgen dat de passagiers – als zij niet over een soort zuurstofmaskers beschikken – buiten bewustzijn raken.” Een derde optie is een lek. “Onderzeeërs ervaren – naarmate ze dieper gaan – steeds meer druk.” Op een diepte van zo’n 4000 meter is die druk enorm. “De romp van de Titan kan die druk aan, maar dat vereist wel dat de onderzeeër een heel ronde vorm behoudt. Elke kleine afwijking daarin kan op zo’n diepte resulteren in een implosie.” Ten slotte bestaat de mogelijkheid dat de onderzeeër vast is komen te zitten. “Onder water kun je ook krachtige stromingen hebben. Een wrak zoals de Titanic kan gevaarlijk zijn als je te dichtbij komt; er zijn genoeg verraderlijke plekjes waar de Titan vast kan komen te zitten.”
Of één van die scenario’s werkelijkheid is geworden, blijft onduidelijk. Maar wat er ook gebeurd is, één ding staat vast: het is van het grootste belang dat de Titan zo snel mogelijk gevonden en naar het oppervlak gebracht wordt. “De tijd dringt,” stelt Fusil. Want de zuurstofvoorraad aan boord van de onderzeeër is beperkt. Vandaar dat er ook met man en macht gezocht wordt. Maar zoals gezegd is dat echt niet gemakkelijk. “Iedereen die wel eens naar grote diepte is gedoken weet hoe onvergeeflijk de diepzee is,” stelt Fusil. “Onder water gaan is – in ieder geval vanuit technisch opzicht – net zo’n grote of misschien zelfs wel grotere uitdaging dan de ruimte in gaan.”
