’s Avonds nog een mailtje beantwoorden, op vakantie toch nog even deelnemen aan een Zoom-meeting, tegenwoordig is het makkelijker dan ooit om 24/7 verbonden te blijven met je werk. Toch is het veel beter voor je gezondheid om af en toe even echt de boel de boel te laten.
Maar wil je mentaal volledig loskomen van je werk, dan is het vaak niet genoeg om de deur van het kantoor achter je dicht te trekken. Grote kans dat de gedachten aan dat ene veeleisende project, een meningsverschil in de bestuurskamer of schuldgevoelens over collega’s die jouw taken overnemen, aan je blijven knagen. En werkgevers zeggen het misschien niet hardop, maar het simpele feit dat we altijd bereikbaar zijn via onze smartphone schept de impliciete verwachting dat we ook continu beschikbaar zijn – zelfs buiten werktijd en in de vakanties.
Continue digitale aanwezigheid
Deze constante verbondenheid, ook wel digitale aanwezigheid genoemd, kan ons flink onder druk zetten. Het veroorzaakt stress, angst en kan zelfs leiden tot een burn-out. Door letterlijk de stekker uit onze werkapparatuur te trekken tijdens vrije dagen en vakanties, kunnen we deze negatieve gevolgen verminderen. Tegelijk zijn we zo in staat om meer te genieten van de tijd met vrienden en familie, en andere activiteiten die niets met werk te maken hebben.
In sommige landen, zoals Australië en Frankrijk, zijn er wetten ingevoerd, die werknemers officieel het recht geven om los te koppelen van het werk. Toch is er een simpelere optie waar werknemers direct gebruik van kunnen maken: vakantie opnemen, een automatische ‘out-of-office-reply’ instellen op de communicatiekanalen van het werk, en van de vrije tijd genieten.
Helaas blijven de vrije dagen vaak liggen. Australische werknemers hebben in totaal naar schatting maar liefst 160 miljoen ongebruikte vakantiedagen opgespaard. Een op de vijf werknemers heeft meer dan vier weken vakantie staan, die ze nog niet hebben opgenomen.
Waarom vakantie zo gezond is
Een vakantie geeft je niet alleen een goed gevoel, het verbetert ook daadwerkelijk je gezondheid. Een uitgebreide meta-analyse uit 2017 waarin 86 studies tegen het licht zijn gehouden, toonde aan dat vakanties stress verminderen en ervoor zorgen dat je minder uitgeput raakt. Maar wat doen we eigenlijk met al die extra tijd? Meer slapen? Meer bewegen? Juist, precies dat. Uit een onderzoek met 375 volwassen deelnemers bleek dat mensen tijdens hun vakantie actiever zijn, minder tijd zittend doorbrengen en meer slapen – allemaal zaken die positief uitpakken voor onze gezondheid.
Daarnaast hebben vakanties ook invloed op hoe ons lichaam functioneert. Een Amerikaanse studie onder 112 bezoekers van wellness-resorts liet zien dat hun hartslagvariabiliteit (HRV) toenam. HRV is de variatie in tijd tussen hartslagen. Een hoge hartslagvariatie kan erop wijzen dat je hart goed functioneert, dat het zich aanpast aan stressfactoren in je omgeving en fitter wordt. Oftewel, dit is een teken van het beter omgaan met stress. Ook bleek uit een ander onderzoek dat de kans op metabool syndroom met elk genomen vakantiejaar afnam. Metabool syndroom is een verzameling van klachten rond de stofwisseling, waarbij het gaat om een combinatie van een verhoogd cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, overgewicht en een hoge bloedsuikerspiegel.
En heren, let op: er is wetenschappelijk bewijs dat mannen die vaker vakantie nemen minder snel overlijden. Een goede reden om die vrije dagen op te nemen, en niet te laten uitbetalen dus.
Wat voor vakantie werkt het beste?
Gewoon vrij nemen van je werk pakt al positief uit, wat je ook doet in die dagen. Langere vakanties bieden geen extra voordelen, en waar je heen gaat, maakt ook niet uit. Zo bleek uit een Oostenrijkse studie dat mensen die vier dagen in een hotel verbleven dezelfde positieve effecten ervoeren als degenen die gewoon thuis bleven. Beide groepen voelden minder stress en waren meer hersteld dan hun werkende collega’s.
Toch laten sommige studies zien dat een tot twee weken vrij nemen of tijd in de natuur doorbrengen, zoals kamperen of wandelen, de grootste voordelen oplevert. Maar uiteindelijk geldt: de beste vakantie is heel persoonlijk.
Vijf tips om het meeste uit je volgende vakantie te halen
Als je nog geen vakantie hebt gepland, is het hoog tijd om wat tijd vrij te maken. Hier zijn vijf tips om het maximale uit je volgende break te halen:
1. Werk afmaken: zorg dat je to-do-lijst leeg is en je inbox schoon. Hoe minder onafgemaakte taken, hoe langer het vakantiegevoel blijft hangen.
2. Doorbreek de routine: vermijd werkachtige activiteiten zoals boodschappen doen of schoonmaken, en zoek plekken op die anders voelen dan je normale dagelijkse leven.
3. Kies voor ‘soft fascinations’: breng tijd door in de natuur of doe activiteiten die je rustig bezig houden en ruimte bieden voor reflectie. Dit heeft bewezen mentale voordelen.
4. Vermijd chaos: probeer situaties te vermijden waarbij je met ongezonde spanning, verwarring of conflict wordt geconfronteerd, zoals familiebezoeken waarbij het vaak hommeles is, drukke plekken of strakke reisschema’s.
5. Neem vaker pauze: plan liever meerdere korte vakanties door het jaar heen dan één lange. Zo geniet je vaker van de voordelen van het ontkoppelen.
De wetenschap is duidelijk: vakanties zijn cruciaal voor onze gezondheid en welzijn. Dus waar wacht je nog op? Zet je werk op pauze en boek die vrije dagen!
