Waarom het de laatste tijd zoveel regende? Klimaatverandering rommelt met neerslagpatronen

Nu zit je misschien ergens lekker aan het strand, maar nog niet zo lang geleden regende het pijpenstelen. En het hield maar niet op. Het was ongewoon nat en dat komt door klimaatverandering, zo hebben Chinese en Britse onderzoekers nu ontdekt.

Ze komen met het eerste echte bewijs dat de opwarming van de aarde de wereldwijde neerslagpatronen wisselvalliger maakt. De variaties in regenval zijn op driekwart van de aarde groter geworden, vooral in Australië, oostelijk Noord-Amerika en Europa. Klimaatmodellen voorspelden dat dit zou gebeuren, maar het blijkt de afgelopen honderd jaar al te zijn verergerd.

Meer regen én meer droogte
De onderzoekers spreken van een toegenomen neerslagvariabiliteit, waarmee ze eigenlijk zeggen dat de neerslag slechter over het jaar is verdeeld. Droge periodes zijn droger dan vroeger en natte periodes natter. Sinds 1900 is de dag-tot-dagvariabiliteit wereldwijd met 1,2 procent per decennium toegenomen en na 1950 versnelde deze trend. De regen valt minder gelijkmatig verdeeld over de tijd dus een maand aan millimeters valt soms in een paar dagen en lange, kurkdroge periodes worden afgewisseld met hoosbuien en overstromingen. De toegenomen veranderlijkheid kwam voor in alle vier de seizoenen, al zijn er regionale verschillen.

Hetere, vochtigere atmosfeer
De toename is grotendeels verklaarbaar door de opwarming van de aarde. Daardoor wordt de atmosfeer heter, zijn regenbuien heviger en de schommelingen groter. Om dit beter te begrijpen, moet je weten welke factoren bepalen hoeveel zware regen een storm produceert, schrijven de onderzoekers. De eerste factor is de hoeveelheid waterdamp in de lucht. Warme lucht houdt meer vocht vast. Elke graad opwarming leidt tot 7 procent meer waterdamp. Sinds de industriële revolutie is de aarde met 1,5 graad opgewarmd. Dat komt neer op 10 procent meer waterdamp in de lagere atmosfeer. Daardoor worden stormen veel regenachtiger. De tweede factor is hoe sterk de wind kan worden en ten derde maakt het uit hoe makkelijk grote regendruppels uit de kleinere wolkdeeltjes kunnen ontstaan. Meer onderzoek is nodig om te begrijpen hoe deze factoren worden beïnvloed door klimaatverandering, maar het huidige bewijs duidt erop dat ze samen een verdere toename van regenval veroorzaken over korte periodes en met name bij zeer extreme stormen.

Overstromingen in Sydney
De onderzoekers keken in het bijzonder naar Australië, waar hevige droogte en regenval elkaar steeds vaker afwisselen. Op basis van simulaties tonen ze aan dat de neerslagvariaties waarschijnlijk sterker toenemen dan de huidige modellen voorspellen. En dat zou ook weleens voor de rest van de wereld kunnen gelden. “In 2022 onderzochten we van uur tot uur de hoeveelheid regen in Sydney met behulp van radargegevens. We ontdekten dat de maximale regenval per uur de afgelopen twee decennia met 40 procent is toegenomen”, schrijven de onderzoekers. “Onze bevindingen hebben grote implicaties voor de mate waarin Sydney bestand is tegen plotselinge overstromingen. Intensere stortbuien overspoelen waarschijnlijk het afwateringssysteem dat niet is gemaakt voor de huidige omstandigheden.”

Zorgen om variabiliteit
Maar een grotere veranderlijkheid van neerslagpatronen betekent niet alleen meer nattigheid, maar ook meer droogte. Een verandering in slechts een handjevol zware regendagen kan een periode van droogte in Australië maken of breken. Dit betekent dat zelfs kleine veranderingen in variabiliteit in de toekomst verwoestendere droogtes kunnen veroorzaken, omdat droge periodes droger worden.

Mensen zijn vaak te veel gefocust op de vraag of het in hun land natter of droger wordt, maar dit nieuwe onderzoek toont aan dat ze zich beter zorgen kunnen maken om de variabiliteit: er komen extremere periodes van droogte én van nattigheid. Daarom is er actie nodig. Denk aan betere afwatering in steden, grotere watervoorraden en betere strategieën om met natuurrampen om te gaan. En aangezien het probleem alleen maar groter wordt, is het nog noodzakelijker om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen en zo de opwarming van de aarde te beperken, besluiten de onderzoekers.

Bronmateriaal

"Anthropogenic amplification of precipitation variability over the past century" - Science
Afbeelding bovenaan dit artikel: Matthias Zomer / Pexels

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd