Waarom 30 juni één seconde langer duurt

Morgen zal de dag één seconde langer duren dan normaal. In plaats van 86.400 seconden telt 30 juni 2015 86.401 seconden. Maar waarom eigenlijk?

De duur van een seconde is exact vastgesteld met zogenoemde atoomklokken. Hierbij gebruikt men straling die wordt geabsorbeerd bij een bepaalde energieverandering in een cesium-133 atoom. De seconde is de duur van 9.192.631.770 periodes van deze straling. Een cesiumklok is zo nauwkeurig dat deze tot 1,4 miljoen jaar in de toekomst niet meer dan één seconde afwijkt.

Een cesiumklok
Een cesiumklok
Een gemiddelde dag op aarde duurt exact 86.400,002 seconden. Dit heeft ermee te maken dat de aarde minder snel om haar as draait. Wetenschappers denken dat een dag op aarde vroeger slechts zes uur duurde! In de verre toekomst is het aannemelijk dat een dag op aarde 25 uur (of zelfs nog langer) gaat duren. Dit gaat heel geleidelijk. Een gemiddelde aardse dag duurt nu twee milliseconden langer dan in 1820.

Hoewel een verschil van twee milliseconden niet veel lijkt, is er na 500 dagen sprake van een verschil van één seconde. Het verschil kan nog groter worden door seizoensveranderingen, variaties in de atmosfeer en oceanen, het grondwaterpeil, veranderingen in de aardse kern en schommelingen in de hoeveelheid opgeslagen ijs. Zo kan een fenomeen als El Niño de aardse rotatie afremmen met één milliseconde per dag.

Radiotelescopen
Wetenschappers monitoren hoeveel tijd de aarde nodig heeft om één keer om haar as te draaien. Dit wordt gedaan met een techniek die Very Long Baseline Interferometry. Dit houdt in dat meerdere radiotelescopen op verschillende plaatsen op aarde één object in de gaten houden, bijvoorbeeld een sterrenstelsel. Deze gegevens worden gebundeld, waardoor de rotatiesnelheid van de aarde achterhaald kan worden. Deze wijkt niet meer dan een nanoseconde (0,000.000.001 seconde) af.

Je kunt  in de nacht van 30 juni op 1 juli één seconde langer slapen, maar waarschijnlijk merk je er weinig van.
Je kunt in de nacht van 30 juni op 1 juli één seconde langer slapen, maar waarschijnlijk merk je er weinig van.
Van 23:59:59 naar 23:59:60 naar 00:00:00
Als de aarde vertraagd is, moet er een extra seconde toegevoegd worden. Dit wordt bepaald door een divisie binnen de International Earth Rotation and Reference Systems Service (IERS). Als IERS vindt dat er een schrikkelseconde toegevoegd moet worden, dan zal dit gebeuren op 30 juni of op 31 december. Normaal gesproken gaat de klok van 23:59:59 naar 00:00:00, maar op 30 juni 2015 gaat de klok van 23:59:59 naar 23:59:60 naar 00:00:00.

Onvoorspelbaar
Omdat de lengte van de dag door allerlei omstandigheden kan variëren, is het niet te voorspellen wanneer een extra seconde wordt toegevoegd. Morgen zal voor de vierde keer sinds 2000 de dag verlengd worden. De laatste keer dat een schrikkelseconde werd toegevoegd was in 2012.

Discussies over tijd

De discussie rondom de schrikkelseconde is niet de enige discussie over tijd. Een andere hele interessante is die rondom de zomertijd. Is dat nu een vloek of een zegen? Lees er hier alles over.

Schrikkelseconde onder vuur
De schrikkelseconde van 30 juni 2015 is de 36e extra seconde ooit. Misschien is het wel de laatste. Er zijn steeds meer tegenstanders van de schrikkelseconde. Belangrijkste reden is dat het voor sommige apparaten heel lastig is om die schrikkelseconde te verwerken. Denk bijvoorbeeld aan communicatie- en navigatiesatellieten. Zulke systemen kunnen niet naar 23:59:60 springen en daarom worden ze op 23:59:59 voor één seconde uitgezet. Maar het tegelijkertijd uitschakelen van die apparatuur is zo gemakkelijk nog niet. Ook wijzen de tegenstanders erop dat mensen in het dagelijks leven toch niet zo met de astronomische tijd bezig zijn. Een alternatief is dat de schrikkelsecondes worden opgespaard en slechts één keer per eeuw worden toegevoegd.

Discussieer mee
Wat vind jij? Moet de rotatie van de aarde meegenomen worden in onze tijdsbepaling? Of moeten we ons enkel laten leiden door klokken die door mensen zijn gemaakt? Reageer hieronder!

Bronmateriaal

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd