Oud wolven-DNA, daterend uit de ijstijd, onthult dat honden mogelijk in het hedendaagse Azië voor het eerst werden gedomesticeerd.
Na veelvuldig onderzoek weten we ondertussen dat de grijze wolf de voorouder is van gedomesticeerde honden. Daarnaast is bekend dat deze domesticatie plaatsvond tijdens de ijstijd, zo’n 15.000 jaar geleden. Wat we echter niet weten, is wáár honden voor het eerst werden gedomesticeerd. Gebeurde dit bovendien op één plek, of op meerdere? Onderzoekers zijn nu in een nieuwe studie gaan graven in het verleden in een verwoede poging deze prangende vraag te beantwoorden.
Studie
Om beter te begrijpen op welke plek de eerste honden uit wolven evolueerden, wendden onderzoekers zich tot oude genomen van wolven. Het team analyseerde 72 wolvengenomen, gevonden in Europa, Siberië en Noord-Amerika, daterend uit verschillende periodes over de afgelopen 100.000 jaar. De overblijfselen omvatten onder andere de perfect bewaard gebleven kop van een Siberische wolf die 32.000 jaar geleden leefde.
Vervolgens werkten verschillende laboratoria samen om DNA-sequentiegegevens van de wolven te genereren. “Dankzij deze studie hebben we het aantal oude wolvengenomen waarvan de sequentie is bepaald, aanzienlijk vergroot,” aldus onderzoeker Anders Bergström. “Hierdoor hebben we een gedetailleerd beeld kunnen scheppen van de tijdlijn van de wolf.” Het betekent dat de onderzoekers de opkomst van mutaties en natuurlijke selectie op de voet konden volgen, wat ook belangrijke informatie onthult over het moment waarop de hond ontstond.
Azië
De studie brengt ons een belangrijk stapje dichterbij het antwoord op de vraag waar honden werden gedomesticeerd. Want door de genomen te analyseren, ontdekten de onderzoekers dat zowel vroege als moderne honden genetisch meer lijken op wolven uit Azië dan uit Europa. Dit betekent dat de eerste domesticatie van honden mogelijk ergens in het hedendaagse Azië heeft plaatsgevonden.
Twee afzonderlijke wolvenpopulaties
Daarnaast vonden de onderzoekers bewijs dat honden afstammen van tenminste twee afzonderlijke wolvenpopulaties. Vroegere honden uit Noordoost-Europa, Siberië en Amerika lijken namelijk een enkele, gedeelde oorsprong te hebben die kan worden herleid naar een oostelijke Euraziatische soort wolf. Maar vroege honden uit het Midden-Oosten, Afrika en Zuid-Europa blijken naast de oostelijke voorouder, ook nog een andere voorouder te hebben, verwant aan hedendaagse zuidwestelijke Euraziatische wolven.
Verklaring
Een verklaring voor deze dubbele afkomst is dat wolven meer dan eens werden gedomesticeerd. En mogelijk hebben daarbij verschillende populaties zich vervolgens met elkaar vermengd. Een andere plausibele mogelijkheid is dat honden eenmalig werden gedomesticeerd, maar dat deze vroege honden zich vervolgens weer vermengden met wilde wolven. Op dit moment blijft het gissen welke van deze twee scenario’s zich heeft voltrokken.
Waar de hond dus voor het eerst het levenslicht zag? Hoewel de studie een tipje van de sluier oplicht – en suggereert dat honden waarschijnlijk in het hedendaagse Azië ontstonden – zijn we er nog niet. Het team zet dan ook de ‘jacht’ op oude wolven voort, wat nog nauwkeuriger zou kunnen onthullen waar de domesticatie van onze viervoeters precies heeft plaatsgevonden. De onderzoekers richten zich nu op genomen van wolven aangetroffen op plaatsen die in deze studie niet zijn meegenomen, waaronder wolven-DNA afkomstig uit meer zuidelijke regio’s. En mogelijk krijgen we dan meer inzicht in waar de totstandkoming van de innige band tussen mens en hond ooit is begonnen.
