Het is woensdag 18 maart 2015 en we mogen naar de stembus. En er valt genoeg te kiezen. Maar hoe zit het met de wetenschap? Is die vandaag ook goed vertegenwoordigd? Columnist Sietse Visser zoekt het uit.
Het is weer verkiezingstijd en iedere partij vecht voor zijn belangen. Wie een debat tussen “onze politieke leiders” op tv bekijkt, ziet een populistische moddergooiwedstrijd. De inhoud is begraven onder de blubber en daar waar de inhoud bovenkomt, wordt deze glimmend opgepoetst in een sterk contrast. We hebben een minister-president die zijn burgers liever dood ziet gaan in Syrië, dan dat hij deze mensen met problemen wil helpen aan een constructieve toekomst. Syriëstrijders zijn ontspoorde mensen die de weg kwijt zijn, net als sommige van onze politieke leiders.
“Liever sterven Syriëgangers dan dat ze terugkomen naar Nederland.” – Mark Rutte
Wie deze uitspraak (*1) goedkeurt, kan dit eenvoudig overnemen naar andere groepen mensen. Drankverslaafden moeten we maar niet meer helpen, dan hadden ze maar niet verslaafd moeten zijn. Ouderen zijn oud, niet meer te redden, zonder van de tijd en een mooie besparing op de zorgkosten. Dat ontstaat wanneer je een dergelijke uitspraak op andere groepen loslaat. Voor je het weet is de groep waartoe jij behoort aan de beurt. In de kroeg kun je nog een grapje maken, of je kunt er per ongeluk wat uitflappen waar je niet goed over hebt nagedacht, maar Rutte houdt vast aan zijn uitspraak, wat in mijn ogen een zeer kwalijke zaak is. Hij ziet door de “labels” de mensen niet meer.
Iedereen maakt fouten, zelfs onze minister-president. Wat ik me wel afvraag is of hij dan geen adviseurs heeft, bijvoorbeeld iemand met een achtergrond in sociale wetenschappen? Een groep van adviseurs op verschillende gebieden, die hem achter de schermen even op de vingers tikken, hem bijspijkeren op de gebieden waar hij wat minder van weet?
Oh, wacht, ik ben het zelf die fout zit, ik dacht dat politiek bestond uit mensen met kennis, die deze toepassen om de samenleving als geheel vooruit te drijven. In mijn ogen lijkt politiek steeds meer entertainment vermaak ter afleiding, waar de echte afspraken (bijv. TTIP) achter de schermen gemaakt worden door invloed van de commerciële wereld. Dat dit onderwerp door een “edutainment” programma als Zondag met Lubach in de spotlight gezet wordt (*2) i.p.v. door politieke partijen, is mooi, maar een beetje omgekeerde wereld. Terug naar onze echte wereld!
“Willen jullie meer of minder Marokkanen? ” – Geert Wilders
Als Wilders iets roept om kiezers te trekken, is het dan zijn schuld dat het werkt? Als hij vele onschuldige mensen beledigt op hun afkomst, is hij dan schuldig? Misschien wel, maar wat veel belangrijker is, is dat hij nog steeds een enorme massa mensen achter zich weet te krijgen. Zijn niet juist zijn volgers de oorzaak van zijn populariteit en de bijbehorende aandacht? Uitspraken die een gefrustreerd volk hun uitlaatklep geeft. Het probleem, los van de inhoud, ligt niet bij Wilders. Het werkelijke probleem ligt bij ons, de maatschappij, de burgers, de mensen. De vraag is, zie je ons (de maatschappij) als volk (een losgeknipt land), of kijk je verder en zie je ons als mensheid (de wereld)?
“Wij zijn allemaal astronauten op ruimteschip aarde” – Wubbo Ockels
Wij krijgen grotendeels educatie om te functioneren binnen “ons systeem”. Wij krijgen geen educatie die ons helpt onszelf en anderen te begrijpen. Wij krijgen geen educatie die ons aanmoedigt nieuwsgierig en leergierig te zijn. Die ons stimuleert om vragen te stellen en de bestaande standaarden, met respect en bewondering, in twijfel te trekken. Ethiek zou wat mij betreft een basisbegrip mogen zijn voor elke middelbare scholier en iedereen die daar voorbij is. Door het gebrek aan zelfdenkende pro-actieve mensen creëeren we (onbewust?) een volgzaam volk dat grotendeels passief wordt en braaf luistert naar mensen die hard durven te schreeuwen en het geschreeuw hun eigen maken.
Wanneer ik aan mensen om mij heen vraag “Waaruit bestaat jouw mening?”, komt er meestal een ontwijkend grapje in de vorm van “Dat gaat wel heel diep”. Dit is voor mij een teken dat onze democratie in de huidige vorm faalt en we over moeten naar een nieuwe vorm. Als veel mensen met die insteek gaan stemmen, is het stemresultaat niet meer dan het resultaat van een goed ontwikkelde mediacampagne, iets wat in mijn ogen geen democratie is. “Waaruit bestaat mijn mening?” is een vraag die ieder mens zich eens af zou mogen vragen. Het ontbreken van een volledig antwoord, neemt niet weg dat je dit zelf kunt onderzoeken. Daarbij leer je de werking van jezelf (en daardoor ook anderen) beter begrijpen. En wat mij betreft is dat een nuttige invulling van een deel van onze “schooltijd”.
Er zullen toch mensen zijn die dit eerder voor mij bedacht hebben, waar zijn zij? Al het moddergegooi, gebrek aan richting en onzinnigheid in de politiek leidt mij tot de vraag, waar zijn de wetenschappers in de politiek? Waar is de partij voor de wetenschap? Vermoedelijk heb ik hiermee de vraag zelf al beantwoord, namelijk: vanwege het moddergegooi, onzinnigheid en politieke spelletjes, zonde van de tijd!
Wie met modder gooit, verliest onvermijdelijk grond. – Adlai Stevenson
Toch is dat wat kort door de bocht. Ook de wetenschap heeft in de huidige maatschappij (veel) geld nodig. Die stemgerechtigde burgers, beïnvloed door campagnes, stemmen uiteindelijk waar het geld naar toe gaat. Of wordt de wetenschap vooral een commerciële tak? Op zich geen slechte combinatie, maar wel met twee verschillende belangen. Onafhankelijke wetenschap gericht op vooruitgang en commercie gericht op winst (en macht) gaan moeilijk samen. Want er moet natuurlijk wel meer geld verdient worden dan dat er uitgegeven wordt!
Misschien is er geen partij voor de wetenschap, omdat juist de wetenschap liever geen partij kiest. Ik ben zelf ook niet links, of rechts, gelovig of ongelovig, dat is ook niet relevant. Ik sta open voor nieuwe ideeën. Partijen brengen reclame en eigenbelangen met zich mee. Onze eigenbelangen zijn wel belangrijk, maar niet belangrijker dan onze gezamenlijke belangen als; gezondheid (mens en milieu) en vooruitgang. Wetenschap streeft simpelweg naar inzicht en de benadering van waarheid, los van egoïstische belangen.
Zou het niet prachtig zijn als we de politieke partijen kunnen opheffen door middel van een nieuw kiessysteem? Een systeem waarin mensen transparant kiezen op onderwerp en prioriteit. Een systeem waarin politici op alle plekken hetzelfde betaald krijgen, zodat zij dat doen waar hun hart ligt. Een systeem waarin de inhoud en oplossingen centraal staan voor ons, de mensheid, in plaats van de partijbelangen. Waarin politici streven naar de beste oplossing, in plaats van naar macht en rijkdom. Het is dan wel idealistisch, maar wat mij betreft een richting die we op kunnen gaan. Ik ben benieuwd hoe jullie daarover denken en waarom de wetenschap slechts in de achtergrond meespeelt.
Dit artikel is geschreven door Sietse Visser. Sietse (1982) heeft Digitale Communicatie gestudeerd en heeft daarna aan Psychologie geproefd, maar uiteindelijk zijn liefde gevonden in de filosofie. In de vorm van een idee is alles mogelijk. Fantasie en creativiteit zijn de schetsen voor een verfijning van onze waarheid. Op NatureRunsWild.com schrijft Visser vrijuit weg, maar voor Scientias.nl gaat hij gestructureerder te werk. In filosofie ziet Visser de benadering van waarheid, wijze woorden die zelfs de tijd overleven, daar kunnen we allemaal goed van leren!
