Vulkaan op Costa Rica blijkt ‘highway from hell’ te bezitten

irazu

Het idee dat magma honderden tot duizenden jaren nodig heeft om uit de mantel omhoog te klimmen, komt steeds meer op losse schroeven te staan. Zeker nu wetenschappers ontdekt hebben dat het magma voorafgaand aan de dodelijke vulkaanuitbarsting die in 1963 Costa Rica trof, maar enkele maanden nodig had om de klim te maken.

De Costa Ricaanse stratovulkaan Irazú barst gemiddeld elke twintig jaar uit. De gevolgen zijn elke keer weer anders. Soms valt de schade mee. Soms vallen er (dodelijke) slachtoffers. In 1963 werd de stratovulkaan opnieuw wakker, om vervolgens twee jaar lang van zich te laten horen. Tijdens deze erupties kwamen twintig mensen om en werden honderden huizen onder modder en as begraven.

Highway from hell
Lang dachten onderzoekers dat erupties als deze voorafgegaan werd door magma dat langzaam uit de aardmantel die omhoog kwam, een tijdje in een magmakamer onder de vulkaan bleef hangen en van daaruit vervolgens voor problemen ging zorgen. Maar nieuw onderzoek naar de eruptie van 1963 wijst erop dat het toen in ieder geval heel anders ging. Het magma kwam direct uit de bovenste laag van de mantel zetten en bleef nergens hangen. Dat betekent dat het magma in enkele maanden tijd meer dan 32 kilometer aflegde. “Er moet een kanaal van de mantel naar de magmakamer zijn,” legt onderzoeker Terry Planck uit. “En wij noemen dat de ‘highway from hell’.”

Op een rijtje

Wat waren de dodelijkste vulkaanuitbarstingen in de recente geschiedenis? Lees er hier alles over!

As
De onderzoekers trekken die conclusie nadat ze as van de uitbarsting bestudeerden. Wanneer magma uit de mantel komt zetten, koelt het af en vormt het kristallen die iets kunnen vertellen over de omstandigheden waarin het magma afkoelde. In de kristallen van Irazú troffen de onderzoekers flinke hoeveelheden nikkel aan. Nikkel is een element dat in de mantel voorkomt. De grote hoeveelheden nikkel wijzen erop dat magma die Irazú uitspuugde nog heel vers was.

Weinig tijd
Het onderzoek wijst erop dat magma in staat is om in heel korte tijd van de mantel naar het oppervlak te reizen. “Als we in die tijd seismische instrumenten in dat gebied gehad zouden hebben, zouden we het magma aan hebben kunnen zien komen,” meent onderzoeker Philipp Ruprecht. “We zouden dan enkele maanden van te voren al een waarschuwing hebben kunnen afgeven.”

Meer
De onderzoekers wijzen erop dat in as van andere vulkanen wereldwijd vergelijkbare nikkelresten zijn aangetroffen. “Het is overduidelijk geen lokaal fenomeen,” stelt onderzoeker Susanne Straub. Vandaar dat de onderzoekers nu ook kristallen afkomstig van vulkanen in onder meer Alaska en Chili bestuderen. “Sommigen zijn wellicht in staat om highways from hell te produceren, anderen wellicht niet,” voegt Ruprecht toe.

Onderzoekers willen graag precies weten wat er voorafgaand aan een eruptie allemaal gebeurt. Het kan ze helpen om nog beter te voorspellen of een vulkaan op korte termijn voor problemen gaat zorgen.

Bronmateriaal

"'Highway from Hell' Fueled Costa Rican Volcano" - Columbia.edu
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Rafael Golan (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd