De uitstoot van methaan is een serieus probleem in de strijd tegen klimaatverandering. Een aardig deel van die uitstoot is afkomstig van vuilnisbelten. Daar heeft het Nederlandse SRON onderzoek naar gedaan en wat blijkt: hun satellietmetingen wijken sterk af van de gerapporteerde waardes op de grond.
In 2017 is het Nederlandse ruimte-instrument TROPOMI gelanceerd. Sindsdien worden dagelijks de methaanconcentraties in de atmosfeer gemeten. Zo zijn er al honderden zogenoemde superuitstoters aan het licht gekomen. Nu hebben de onderzoekers, wier studie in Nature is gepubliceerd, specifiek ingezoomd op 151 vuilnisbelten overal ter wereld. Samen stoten die ongeveer 2,8 miljoen ton methaan per jaar uit. Dat is net zoveel als de helft van de jaarlijkse broeikasgasuitstoot van Nederland. “Deze uitstoot komt overeen met ongeveer 7 procent van de totaal ingeschatte methaanuitstoot van afval”, vertelt onderzoeker Bram Maasakkers samen met eerste auteur Matthieu Dogniaux aan Scientias.nl.
Maar hoe precies zijn die metingen? “De satellietmetingen worden geverifieerd met zogenaamde controlled releases waarbij een bekende hoeveelheid methaan wordt uitgestoten, zodat de kwantificatie gecontroleerd kan worden”, legt de wetenschapper uit. “Er zit wel onzekerheid in individuele metingen die vooral wordt veroorzaakt door onzekerheid in de windsnelheid die nodig is om een geobserveerde pluim te vertalen in een uitstoot per uur. Het nemen van meerdere metingen kan helpen deze onzekerheid terug te dringen. Maar er zitten beperkingen aan satellietmetingen. We kunnen alleen de grootste bronnen individueel detecteren.”
Dat is hoe dan ook heel belangrijk want de reductie van de uitstoot van methaan wordt steeds meer gezien als een manier om klimaatverandering tegen te gaan. “De uitstoot van methaan door vuilnisbelten wordt veroorzaakt door de afbraak van organisch materiaal, zoals voedselresten, door bacteriën in afwezigheid van zuurstof”, legt Maasakkers uit. “Over het algemeen gaat de meeste aandacht uit naar CO2, waarvan de reductie van de uitstoot essentieel is. Maar methaan is een ander belangrijk gas dat gereduceerd moet worden. Het is per uitgestoten molecuul een veel sterker broeikasgas dan CO2 en blijft maar ongeveer tien jaar in de atmosfeer waardoor emissiereductie leidt tot een grote klimaatimpact in de komende decennia. Daardoor staat methaan de laatste jaren steeds meer in de spotlight en hebben veel landen zich gecommitteerd aan het reduceren van de wereldwijde methaanuitstoot met 30 procent in 2030, ook de uitstoot van afval krijgt nu meer aandacht”, verklaart de SRON-wetenschapper.
Met de satellietgegevens konden de exacte locaties en uitstoot van methaanlekken worden gelokaliseerd. Er bleek een verrassend grote discrepantie te zijn tussen wat de satelliet had gemeten en wat er in de grondrapportages stond. “Voor zowel de gerapporteerde als door een derde partij (Climate TRACE) gemodelleerde uitstoot zien we verschillen met de satellietdata”, aldus Maasakkers. “Deze verschillen gaan beide kanten op dus dit laat vooral zien dat er variatie in de uitstoot van verschillende vuilnisbelten kan zitten of dat er uitstoot plaatsvindt, die met een model lastig te vangen is. De nieuwe satellietdata bieden de mogelijkheid om de emissiemodellen te evalueren en te verbeteren.”
Het methaanteam van SRON vult de TROPOMI-data, met pixels op stadsniveau, aan met hogeresolutiesatellieten. Daarmee zoomen ze in op steden, waar veel vuilnisbelten zich bevinden, en schatten ze de emissies op faciliteitsniveau. Ze kunnen zelfs de emissiepluimen over de vuilnisbelt zien bewegen, wat overeenkomt met de activiteit die ze zien op de beelden van de Sentinel2-satelliet. Dit betekent dat de meeste emissies afkomstig zijn uit plekken waar nieuw afval wordt gestort.
“Als het gaat om klimaatbeleid laat het zien dat satellieten kunnen helpen om de grote uitstoters te identificeren om zo belangrijke targets voor mitigatie en emissiereductie te vinden. De methaanuitstoot van afval kan worden teruggedrongen door te werken aan de reductie van de hoeveelheid afval, het scheiden van organisch afval zodat het niet op een vuilnisbelt terechtkomt en door het efficiënt afvangen van methaan dat vrijkomt op de vuilnisbelt. Voor het algemene beleid is zowel de focus op CO2 als op methaan van verschillende bronnen waaronder afval noodzakelijk”, besluit Maasakkers.
Wat is TROPOMI?
