VU-wetenschapper verzon onderzoeksresultaten en deel van zijn CV

fraude

Het rijtje met frauderende onderzoekers is weer ietsje langer geworden. De Vrije Universiteit Amsterdam bevestigt dat emeritus professor M. Bax de boel op meerdere manieren beduveld heeft. Zo verzon hij onderzoeksresultaten en fantaseerde hij een deel van zijn CV bij elkaar.

Die conclusie trekt een onderzoekscommissie die in opdracht van de Vrije Universiteit onderzoek deed naar het werk van Bax. Bax zou zich aan meerdere vormen van wetenschappelijk wangedrag hebben schuldig gemaakt, zo stelt de commissie.

Zelfplagiaat
Als hoogleraar politieke antropologie aan de VU deed Bax onder meer onderzoek naar bedevaartsoord Medjugorje en een Brabants klooster. De ‘feiten’ die hij tijdens die onderzoeksprojecten presenteerde blijken (deels) door Bax verzonnen te zijn. Ook heeft Bax geknoeid met de publicatielijsten: een aanzienlijk deel van zijn publicaties op die lijsten blijkt niet te bestaan of blijkt zelfplagiaat te zijn. Daarnaast claimde Bax een aantal belangwekkende opdrachten te hebben binnengehaald en onderscheidingen te hebben verdiend, die in werkelijkheid niet bestaan.

Piltdown Man

Wetenschapsfraude is van alle tijden. Eén van de bekendste gevallen van wetenschappelijke fraude stamt uit het begin van de twintigste eeuw: Piltdown Man.

Schade
Bax is inmiddels met pensioen en er zullen dus verder geen maatregelen tegen hem worden genomen. Wel heeft de universiteit er bewust voor gekozen om alles openbaar te maken en zo de reputatie van Bax te schaden.

Een goed teken
De laatste jaren worden regelmatig gevallen van wetenschapsfraude ontdekt. Men zou daaruit kunnen afleiden dat er steeds meer gefraudeerd wordt. Maar die conclusie is hoogstwaarschijnlijk niet terecht. Wetenschapsfraude is van alle tijden en dat we er de laatste tijd zo vaak door worden opgeschrikt, is mogelijk juist een goed teken: het bewijst dat (ongestraft) frauderen steeds lastiger wordt. Universiteiten nemen namelijk steeds meer maatregelen om hun wetenschappers te ‘controleren’. Zo wordt transparantie enorm gestimuleerd: onderzoekers worden aangemoedigd – en op sommige universiteiten zelfs verplicht – om al hun ruwe onderzoeksgegevens waar hun conclusies op gebaseerd zijn in een openbare databank te uploaden. Ook peer-beoordeling en alertheid van collega’s moet het onderzoekers lastiger maken om te frauderen.

De VU benadrukt dat in de periode tussen het frauderen van Bax en de ontdekking van dat frauderen al de nodige maatregelen zijn genomen om fraude tegen te gaan. Toch komt de commissie nog met enkele aanbevelingen om fraude terug te dringen. Waaronder het beter gebruiken van onderzoeksregistratiesystemen, het zorgvuldiger beheren van databestanden en peer-beoordeling binnen het onderzoeksinstituut.

Bronmateriaal

"College van Bestuur VU onderschrijft conclusies onderzoekscommissie Baud" - VU.nl
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door xx (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd