De mijl, een iconische afstand van 1609,344 meter, heeft altijd een speciale plek ingenomen in de atletiekwereld.
In 1954 markeerden twee atleten een keerpunt in de geschiedenis: Roger Bannister doorbrak als eerste man de 4-minutengrens, terwijl Diane Leather als eerste vrouw onder de 5 minuten dook. Sindsdien heeft de vrouwenatletiek een enorme vooruitgang geboekt. Nu staat Faith Kipyegon, de huidige wereldrecordhoudster op de mijl, mogelijk aan de vooravond van een nieuwe mijlpaal. Wetenschappers hebben berekend dat Kipyegon als eerste vrouw onder de magische 4-minutengrens kan duiken. De sleutel tot deze historische prestatie ligt in het slim toepassen van “aerodynamische drafting”, het lopen in de luwte van andere atleten.
8 seconden sneller
In een onderzoek, gepubliceerd in het vakblad Royal Society Open Science, tonen wetenschappers aan dat Kipyegon met de juiste tactische opstelling een tijd van 3:59.37 kan behalen. Dit zou een verbetering van maar liefst 8 seconden betekenen ten opzichte van haar huidige wereldrecord van 4:07.64. De voorspelling is gebaseerd op geavanceerde wiskundige modellen die luchtweerstand en energieverbruik analyseren. Maar hoe kan drafting zo’n groot verschil maken, en wat maakt deze tactiek zo bijzonder?
De wetenschap achter drafting
Drafting, ofwel het lopen in elkaars luwte, is een complex concept. Vergelijk het met een zwemmer die door het water beweegt: deze creëert een ’tunnel’ van turbulent water achter zich, waarin een tweede zwemmer minder weerstand ondervindt en energie bespaart. Bij hardlopen werkt het principe vergelijkbaar, maar dan met lucht. Een loper duwt een ‘muur’ van lucht voor zich uit, en de lucht stroomt langs de atleet, wat wervelingen achter het lichaam veroorzaakt. Een atleet die op de juiste afstand, in dit geval 1,2 meter, achter een andere loper rent, profiteert van verminderde luchtweerstand. Dit effect lijkt op trekvogels die in V-formatie vliegen: de voorste vogel neemt de grootste weerstand voor zijn rekening, terwijl de anderen energie besparen door in de ontstane luchtstroom te vliegen.
De optimale opstelling
De wetenschappers berekenden dat Kipyegon met een strategische opstelling (één atleet vóór haar en één achter haar op 1,2 meter afstand) de luchtweerstand met wel 75,6 procent kan verminderen. Deze opstelling, ook wel “formatie 2” genoemd, zorgt ervoor dat Kipyegon bij hetzelfde energieverbruik aanzienlijk sneller kan lopen. Om het hoge tempo vol te houden, stellen de onderzoekers voor om halverwege de race, na 800 meter, een verse groep tempomakers in te zetten. Deze tactiek zou Kipyegon in staat stellen haar energie efficiënt te verdelen en de finish met een recordtijd te bereiken.
Een historische mijlpaal in zicht
Het is opvallend dat de voorspelde tijd van 3:59.37 vrijwel overeenkomt met de eerste sub-4 minuten mijl ooit gelopen. Die historische prestatie werd in 1954 geleverd door Roger Bannister, met een tijd van 3:59.4. Nu, zeventig jaar later, staat een vrouw op het punt om deze grens te doorbreken. De vooruitgang in vrouwenatletiek is indrukwekkend: in 1954 was het verschil tussen mannen en vrouwen op de mijl nog ongeveer een minuut, maar inmiddels is dit teruggebracht tot ongeveer 24 seconden. Deze ontwikkeling is te verklaren door niet alleen verbeteringen in trainingsmethoden, maar ook door de groeiende professionalisering en toegankelijkheid van de sport voor vrouwen.
Uitdagingen en kanttekeningen
Hoewel de voorspelling veelbelovend is, benadrukken de wetenschappers dat er praktische uitdagingen zijn. Het handhaven van de perfecte afstand tussen de lopers tijdens een race is bijvoorbeeld lastig. Bovendien zou deze prestatie volgens de huidige regels van World Athletics niet als officieel wereldrecord worden erkend, omdat het inzetten van nieuwe tempomakers tijdens de race niet is toegestaan. Toch biedt het onderzoek waardevolle inzichten in de grenzen van menselijke prestaties en hoe deze met slimme strategieën verschoven kunnen worden.
