Vrienden maken je niet alleen gelukkig, ze zijn mogelijk ook nog goed voor je gezondheid, doordat je goede darmbacteriën aan elkaar doorgeeft.
Dat ontdekten onderzoekers van Oxford althans bij apen. Ze deden onderzoek op het eiland Cayo Santiago vlakbij Puerto Rico, waar meer dan duizend makaken wonen in een gebied zo groot als dertig voetbalvelden. De dieren kunnen er vrij rond bewegen en zorgen grotendeels voor hun eigen eten, maar krijgen soms wel wat extra’s, zodat ze geen voedingsstoffen tekort komen. Elk jaar wordt het gedrag van de apen van afstand bestudeerd door wetenschappers.
De hele dag vlooien
De makaken zijn erg sociale dieren. Ze zijn veel bezig elkaars vacht en huid te verzorgen en te ontdoen van vlooien, ook wel ‘grooming’ genoemd. De mate van ‘grooming’ werd door de onderzoekers beschouwd als een indicator voor sociaal gedrag. Ze analyseerden daarnaast de uitwerpselen van de primaten en keken naar de samenstelling en diversiteit van gezonde en schadelijke darmbacteriën. Interessant voor het team waren ten eerste de concentraties van microbensoorten die meermaals gelinkt zijn aan autistisch of sociaal achtergesteld gedrag bij mensen en knaagdieren en ten tweede de bacteriesoorten Faecalibacterium en Prevotella die veel aanwezig zijn in de darmen van sociale dieren.
Hoofdonderzoeker Katerina Johnson vertelt daar over: “Het is vooral opvallend dat we een sterk positief verband vonden tussen de overvloed aan de darmmicrobe Faecalibacterium en hoe sociaal de dieren zijn. In tegenstelling tot veel andere soorten in de microbiota, staat Faecalibacterium bekend om zijn krachtige ontstekingsremmende eigenschappen, waardoor hij wordt gelinkt aan een goede gezondheid.” De onderzoekers ontdekten daarnaast dat de minder sociale apen een grotere hoeveelheid Streptococcus-bacteriën hadden, een groep van schadelijke bacteriesoorten.
Makaken zijn heel sociaal
Het sociale vermogen van elke aap werd beoordeeld aan de hand van het aantal verschillende soortgenoten waarmee ze omgingen en hoe lang ze contact hadden. Medeonderzoeker Karli Watson legt uit: “Makaken zijn zeer sociale dieren. Vachtverzorging is hun belangrijkste manier om relaties aan te gaan en te onderhouden en dit geeft dus een goede indicatie van de sociale interacties tussen de primaten.”
Er bleek een duidelijk verband tussen de kwantiteit en kwaliteit van sociale relaties en de gezondheid van de apen. “Dit wordt voor een aanzienlijk deel veroorzaakt door de werking van het immuunsysteem. Het is interessant dat dit terug te vinden is in onze bevindingen, en wel op het niveau van het darmmicrobioom, bestaande uit miljarden bacteriën, virussen, gisten en schimmels. Omdat het darmmicrobioom invloed uitoefent op de immuunrespons, kunnen deze microben een rol spelen in de link tussen ons sociale leven en onze gezondheid”, vertelt Watson. “Door de makakenpopulatie op Cayo Santiago langdurig te volgen en in kaart te brengen, konden we de verschillende aspecten van het gedrag en de fysiologie van onze naaste verwanten bestuderen.”
Oorzaak en gevolg?
Het is lastig om oorzaak en gevolg aan te wijzen in dit proces. De hoeveelheid goede en slechte darmbacteriën kan een direct gevolg zijn van het sociale contact tussen de makaken en het uitwisselen van microben. Er kan echter ook een indirecte verklaring aan ten grondslag liggen. Mogelijk zijn makaken met minder vrienden een stuk gestrester en hebben ze daarom een ongezonder microbioom.
”Er is veel meer onderzoek gedaan naar leefstijlfactoren als voeding en lichaamsbeweging. We hebben daarom nog maar een beperkt begrip van de mechanismen achter het verband tussen sociaal contact en ons risico op ziekte en sterfte. Ons makakenonderzoek met de focus op sociaal gedrag en de invloed op het darmmicrobioom en de werking van het immuunsysteem licht een tipje van de sluier op”, zegt Johnson. Maar vervolgonderzoek zal meer moeten duidelijk maken over de mate waarin sociaal contact een gunstig effect heeft op onze darmflora.
