Hoogste tijd om de koetjes en kalfjes in te ruilen voor diepere gesprekken. Want die hebben ook nog eens een verrassend effect op mensen.
Wanneer heb je voor het laatst gehuild waar iemand bij was? Het is misschien een wat persoonlijke vraag. En als je samen met enkele vreemden op de bus staat te wachten, komt het gesprek – als dat al ontstaat – niet veel verder dan het weer. Onterecht, zo beweren onderzoekers nu. “We gaan ervan uit dat mensen onverschillig zijn en dus vermijden we een persoonlijk gesprek; we denken dat dat ongemakkelijk is,” zegt onderzoeker Amit Kumar. “Maar we zijn mogelijk veel gelukkiger als we wel diepere gesprekken aangaan.”
Experiment
De onderzoekers ontwierpen een reeks van maar liefst twaalf experimenten waar in totaal meer dan 1800 deelnemers aan mee deden. Vervolgens vroegen ze paren mensen – voornamelijk vreemden van elkaar – om het zowel over koetjes en kalfjes als over diepere gespreksonderwerpen te hebben. Voorbeelden van oppervlakkige praatjes zijn onder andere ‘wat vind je van het weer?’ En ‘wat is het beste tv-programma dat je de afgelopen maand hebt gezien?’ Onder diepere gesprekken schaarden de onderzoeken vragen zoals ‘wanneer huilde je voor het laatst in het bijzijn van een ander?’ En ‘als een glazenbol de waarheid kan vertellen over jou, je leven, je toekomst of iets anders, wat zou je dan willen weten?’
Voorafgaand aan de gesprekken voorspelden de deelnemers hoe ongemakkelijk ze dachten dat de gesprekken zouden worden. Ook werd hen gevraagd in te schatten hoe verbonden ze zich met hun gesprekspartner zouden voelen en hoeveel plezier ze aan het gesprek dachten te beleven. Naderhand maakten de deelnemers de balans op en beoordeelden hoe ongemakkelijk of plezierig het gesprek daadwerkelijk was geweest.
Ongemakkelijk… of toch niet?
Het leidt tot een verrassende bevinding. Want over het algemeen ontdekten de onderzoekers dat met name diepe gesprekken veel minder ongemakkelijk aanvoelden, plezieriger waren en tot meer gevoelens van verbondenheid leidden dan de deelnemers hadden verwacht. Tijdens één experiment gingen de deelnemers zowel een diep als een oppervlakkig gesprek aan. En hoewel de deelnemers aanvankelijk de voorkeur gaven aan het praten over koetjes en kalfjes, bleek naderhand dat ze toch meer hadden genoten van het diepere gesprek.
Interesse
Waarom we dan toch dergelijke diepere gesprekken met vreemden uit de weggaan? De onderzoekers vermoeden dat we onderschatten hoe geïnteresseerd vreemden in onze diepste gevoelens en gedachten zijn. Ten onrechte. “Mensen geven om wat we te zeggen hebben, net zoals wij geven om wat zij te zeggen hebben,” benadrukt Kumar. “En deze effecten zijn heel robuust. We rekruteerden voor onze experimenten zowel studenten afkomstig van over de hele wereld, online deelnemers en mensen die zich toevallig in een openbaar park bevonden. Er deden zelfs oudere bedrijfsleiders bij een financiële dienstverlener mee die vertelden over de laatste keer dat ze in het bijzijn van een ander moesten huilen. En onder al deze verschillende deelnemers troffen we vergelijkbare resultaten aan.”
Diepere gesprekken
Hoogste tijd dus, om de koetjes en kalfjes in te ruilen voor diepere gesprekken. Want daar hebben we eigenlijk best behoefte aan. Toen deelnemers te horen kregen dat ze een zorgzame gesprekspartner toegewezen kregen, kozen ze er bijvoorbeeld voor om de diepere vragen te bediscussiëren. En toen deelnemers hoorden dat de meeste mensen de mate onderschatten waarin andere mensen geïnteresseerd zijn in hun persoonlijke en diepere gedachten, kozen zij er – in tegenstelling tot de deelnemers die deze informatie niet kregen – tevens voor om diepere gespreksonderwerpen aan te snijden. Blijkbaar hebben we het toch ook met vreemden liever over onderwerpen die ertoe doen. Niet alleen ervaren we dan volgens de onderzoekers meer geluk en voelen we ons positiever, het leidt ook tot een grotere waardering én een betere band met anderen.
Hoewel we dus baat hebben bij diepgaande gesprekken, houden we het nu toch nog te vaak bij een praatje. We laten ons nog maar al te vaak ten onrechte leiden door angst. Maar misschien dat deze studie daar verandering in brengt. “In sociale situaties zit de angst grotendeels in ons hoofd – hoe we ons deze gesprekken voorstellen,” stelt Kumar. “Maar de realiteit suggereert dat we misschien beter af zijn als we ons meer openstellen en tijdens een gesprek een beetje dieper graven dan we normaal gesproken doen.”
