De structuur van quasikristallen is bijzonder eigenaardig. En de afkomst ook, zo blijkt nu.
Om goed te begrijpen wat quasikristallen zo bijzonder maakt, moeten we even terug naar het begin. Oftewel terug naar 1982. Toen ontdekte wetenschapper Dan Shechtman een quasikristal. En hij wist niet wat hij zag. Het kristal had op het niveau van atomen namelijk een uitzonderlijke symmetrie. Die symmetrie was zo bijzonder dat deze de hele wetenschappelijke theorie over de orde van atomen op zijn kop zette. De ontdekking veranderde de ideeën die mensen hadden over materie en de atomen waar materie uit bestond.
Tegenstand
Maar dat ging niet vanzelf. Shechtman kreeg met flink wat tegenstand te maken. Collega’s twijfelden aan zijn werk en conclusies. Zelf zegt Shechtman er het volgende over. “Voor een lange tijd moest ik het opnemen tegen de wereld. Ik werd belachelijk gemaakt.” Anno 2011 krijgt Shechtman dan eindelijk de erkenning die hij verdient en ontvangt hij de Nobelprijs voor zijn ontdekking.
Rusland
En nu halen zijn quasikristallen opnieuw het nieuws. Lang werd gedacht dat quasikristallen niet in de natuur konden ontstaan. Tot op heden zijn ze namelijk alleen nog maar in het laboratorium tot stand gekomen. Maar nu beschrijven wetenschappers in een nieuw paper een ‘natuurlijk’ quasikristal. Ze troffen het aan in gesteente in een gebergte in Rusland.
Meteoriet
Ze analyseerden het kristal en de samenstelling ervan wijst erop dat het ‘buitenaards’ is. In andere woorden: het kristal is in de ruimte ontstaan en hoogstwaarschijnlijk door meteorieten op aarde gekomen. De onderzoekers schrijven in hun paper dat ze in het kristal stishoviet hebben teruggevonden. En dit stofje kan enkel onder extreme druk (zoals die tijdens een meteorietinslag) ontstaan. En ook andere stofjes in de kristallen wijzen erop dat een meteoriet dit natuurlijke quasikristal op aarde bracht.
Implicaties
In een interview met Livescience.com legt onderzoeker Paul Steinhardt duidelijk uit welke implicaties de bijzonder vondst heeft. “Quasikristallen komen veel vaker voor dan gedacht. (…) We hebben ontdekt dat buitenaardse omstandigheden een materie mogelijk maken die waarschijnlijk op aarde niet mogelijk is. En dat roept vragen op: welke andere materialen zijn in de ruimte gemaakt en kunnen niet op natuurlijke wijze op aarde ontstaan? En zijn er nog andere quasikristallen?”
Het volledige onderzoek van Steinhardt is terug te vinden in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. En voor wie meer wil weten over quasikristallen en de ontdekking van Schechtman: onderstaand filmpje is een aanrader!