Het is onderzoekers voor het eerst gelukt om het magnetisch veld in de accretieschijf rond een jonge ster in kaart te brengen. En de resultaten zijn verrassend en passen niet helemaal in de theorieën die onderzoekers hadden.
Het begint allemaal in een koude, dichte kern van een moleculaire wolk. De kern stort ineen en een jonge ster – protoster – is geboren. Rond die ster ontstaat een schijf van gas en stof. Later kunnen in die schijf planeten ontstaan, maar in eerste instantie kan de ster in het hart van de schijf dankzij die schijf massa opnemen (vandaar de naam: accretieschijf). Onderzoekers gaan ervan uit dat die accretie gereguleerd wordt door magnetische velden. Die velden zouden – in theorie – verschillende vormen kunnen aannemen: toroidaal (circulaire velden in de schijf) of poloidaal (velden die worden opgewekt aan de polen van de protoster). De grote vraag was echter: klopt die theorie?
CARMA
Voor het eerst kunnen onderzoekers daar nu antwoord op geven. Ze zijn er namelijk in geslaagd om de vorm van het magnetische veld rond een jonge ster te bepalen. Ze richtten zich daartoe op de ster HL Tau. Deze ster bevindt zich op 450 lichtjaar van de aarde en is zich nu één miljoen jaar aan het vormen. Het is een zogenoemde T Tauri-ster: een ster die zich nog steeds in de fase van ineenstorting bevindt. De onderzoekers bestudeerden de ster en de accretieschijf met behulp van CARMA (Combined Array for Research in Millimeter-wave Astronomy). En CARMA wist het magnetisch veld in de schijf in beeld te brengen.
Verrassend
En de resultaten zijn verrassend. “Hoewel het gevonden magnetisch veld duidelijk meer toroidaal is dan poloidaal, is het eigenlijk geen van beide,” vertelt onderzoeker Woojin Kwon. “En dat past niet in de theoretisch modellen die we tot nu toe hanteerden. Klaarblijkelijk gaat het om een complexer proces dan we tot nu toe hebben aangenomen.” De ontdekking suggereert bovendien dat magnetische velden een belangrijke rol spelen in de vorming van een planetenstelsel zoals het onze.
In de nabije toekomst hopen onderzoekers meer over deze magnetische velden te weten te komen. Ze willen deze daartoe gaan bestuderen met ALMA, de Atacama Large Millimeter Array in Chili.