Alleen een skelet geeft de verschillen tussen een mannetje en vrouwtje niet gemakkelijk prijs.
Bij veel soorten zien mannetjes en vrouwtjes er heel anders uit. Zo worden geweien bijvoorbeeld vaak alleen aangetroffen bij mannetjesherten. En mannetjespauwen hebben prachtige, felgekleurde staartveren terwijl de vrouwtjes over een veel ingetogener verenkleed beschikken. Gedacht wordt dat ook dinosauriërs geslachtsverschillen vertoonden. Maar een nieuwe studie suggereert nu dat het in de meeste gevallen knap lastig is om alleen aan een skelet af te lezen of het om een mannetje of vrouwtje gaat.
Gavialen
In de studie bestudeerden de onderzoekers de schedels van hedendaagse gavialen. Dit is een ernstig bedreigde, gigantische krokodilachtige. De gaviaal valt op door zijn zeer lange snuit en vele naaldachtige tanden. “Net als dinosauriërs zijn gavialen grote, langzaam groeiende reptielen die eieren leggen,” vertelt onderzoeker David Hone. “Hierdoor zijn het goede modellen voor het bestuderen van uitgestorven dinosaurussoorten.” Het onderzoeksteam wilde weleens zien hoe makkelijk of moeilijk het is om onderscheid te maken tussen mannetjes- en vrouwtjesgavialen. Want op die manier hoopten ze erachter te komen hoe ingewikkeld het is om onderscheid te maken tussen de geslachten in fossiele skeletten van dinosaurussen.
Mannetjes- en vrouwtjesgavialen vertonen wel enige verschillen. Zo is een mannetje bijvoorbeeld een stukje groter en hebben een vlezige uitgroei aan uiteinde van hun snuit, bekend als ‘ghara’. Hoewel deze uit zacht weefsel bestaat, wordt het ondersteund door een benige holte bij de neusgaten. En dit hardere bot kun je wel in een schedel herkennen. Het team boog zich in de studie over maar liefst 106 schedels van gavialen en probeerden naar aanleiding daarvan het geslacht te bepalen.
Moeilijk
De onderzoekers kwamen tot de ontdekking dat het – afgezien van de benige holte bij de neusgaten – erg lastig is om de geslachten van elkaar te onderscheiden. “Ons onderzoek toont aan dat het zelfs met voorkennis van het geslacht, nog steeds heel moeilijk is om een mannetjes- of vrouwtjesgaviaal te herkennen,” zegt Hone. “Bij sommige dieren is het verschil tussen mannetjes en vrouwtjes buitengewoon duidelijk. De gaviaal zit ergens in het midden omdat het over deze grotere benige holte beschikt.” Maar de studie suggereert dat het geslacht bij dino’s mogelijk niet meteen in het oog springt.
Dinosaurussen
“Bij de meeste fossiele resten van dinosaurussen komen we nog niet eens in de buurt van de omvangrijke dataset waar we in dit onderzoek over beschikten,” zegt Hone. “We verwachten dus dat het in deze gevallen nog vele malen lastiger zal zijn om het geslacht aan te wijzen.” De studie suggereert dat – tenzij de verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes dinosaurussen echt opvalt of er een duidelijk kenmerk zoals een benige neusholte aanwezig is – het erg moeilijk is om de afzonderlijke geslachten met enkel een fossiel skelet thuis te brengen.
T.rex
Het onderzoek daagt ook eerdere studies uit die verschillen tussen geslachten in de befaamde Tyrannosaurus rex (T. rex) suggereerden. “Vele jaren geleden beweerde een wetenschappelijk onderzoek dat een vrouwtjes T.rex groter zou zijn dan mannetjes,” licht Hone toe. “Dit was echter gebaseerd op 25 niet complete exemplaren. Onze resultaten tonen aan dat je met zo weinig data zo’n conclusie niet kan trekken.”
De roofzuchtige T.rex blijft echter tot onze verbeelding spreken. De schedel van de immens grote T.rex was 2 meter lang, 1,5 meter breed en iets meer dan een meter hoog. Bovendien had het dier een bijtkracht van ongeveer zes ton. Hierdoor kon hij de botten van zijn prooi compleet vermorzelen. Waar onderzoekers zich echter het hoofd over braken is hoe het kon dat de T.rex zijn prooi verslond zonder daarbij zijn eigen botten te breken? Een vraag waar onderzoekers ondertussen het antwoord op hebben gevonden.
