Een nieuw onderzoek toont aan dat de voorkeur voor bepaalde filmgenres veel kan onthullen over de manier waarop het brein emotionele prikkels verwerkt.
Voor velen is er niets zo ontspannend als een avond op de bank met een goede film en een zak popcorn. Maar wat kies je dan? Ga je voor een misdaadfilm, actiefilm, komedie of misschien een documentaire? Een nieuwe studie laat zien dat je favoriete filmgenre veel over je brein kan onthullen. “Mensen kiezen er bewust voor om bepaalde soorten emotionele inhoud te ervaren door hun favoriete films te kijken,” vertelt onderzoeker Esther Zwiky in gesprek met Scientias.nl. “Door een verband te leggen tussen filmpreferenties en hersenactiviteit, kunnen we beter begrijpen waarom mensen verschillen in hoe hun brein emoties verwerkt.”
Films
Films zijn voor psychologen bijzonder interessant. “Ze zijn zo boeiend omdat ze niet alleen alle menselijke emoties tonen, maar ze ook daadwerkelijk oproepen,” legt Zwiky uit. “Negatieve emoties, zoals woede en angst, spelen een grote rol in veel films.” Tot voor kort was er echter weinig bekend over hoe filmpreferenties samenhangen met de verwerking van negatieve emoties in het brein.
Studie
De onderzoekers hebben deze wisselwerking grondig bestudeerd door gegevens van 257 mensen te analyseren. In het kader van een grotere studie deelden de deelnemers ook hun filmpreferenties. Vervolgens werd hun hersenactiviteit onderzocht met functionele MRI-scans (fMRI). Terwijl ze in de MRI-machine lagen, kregen de proefpersonen beelden te zien van angstige of boze gezichten en geometrische vormen. “Met deze beproefde methode kunnen we meten hoe het brein emotionele prikkels verwerkt,” aldus Zwiky.
Brein
De onderzoekers concentreerden zich op twee specifieke hersengebieden. De eerste was de amygdala, die een cruciale rol speelt bij het verwerken van belangrijke emoties. “De amygdala kan bijvoorbeeld een vecht-of-vluchtreactie op bedreigingen activeren,” licht Zwiky toe. Daarnaast bestudeerde het team de neuronale activiteit in de nucleus accumbens, beter bekend als het beloningscentrum van het brein.
Actiefilms en komedies
De resultaten zijn verrassend. “We ontdekten dat liefhebbers van actiefilms de meest intense reacties lieten zien in beide hersengebieden,” zegt Zwiky. “Dit was onverwacht, omdat actiefilms meestal veel prikkels bieden. We hadden daarom verwacht dat liefhebbers van actiefilms minder snel te prikkelen zouden zijn.” De bevindingen wijzen er echter op dat fans van actiefilms juist bijzonder gevoelig zijn voor emotionele prikkels en deze stimulatie als prettig ervaren. “Omdat actiefilms vaak gevaarlijke scènes en gevechten tonen, zijn dit precies de emoties die de personages in deze films uitdragen en die waarschijnlijk ook door het publiek worden ervaren,” verklaart Zwiky. Het team vond vergelijkbare hersenactiviteit bij mensen die de voorkeur gaven aan komedies. “Het lijkt erop dat fans van actiefilms en komedies plezier halen uit de emotionele prikkels die deze films bieden,” vermoedt Zwiky. “Deze emotionele ervaringen helpen hen om in het moment te blijven en te ontsnappen aan gedachten over het verleden of de toekomst. Door hun gedachten te verzetten, kan het kijken naar actiefilms of komedies dienen als een manier van mentale ontspanning.”
Misdaad- en thillerfilms
Maar dat is niet het enige opvallende. Bij fans van misdaadfilms, thrillers en documentaires zagen de onderzoekers namelijk een heel ander patroon. In dit geval reageerden beide hersengebieden veel minder op de emotionele prikkels dan bij de andere deelnemers, wat suggereert dat hun brein anders omgaat met emotionele verwerking. “We waren verrast te zien dat fans van genres met vergelijkbare emotionele intensiteit (zoals actie en misdaad/thriller) heel verschillende patronen van hersenactiviteit lieten zien,” zegt Zwiky. “Terwijl liefhebbers van actiefilms sterke reacties vertoonden op angstige en boze gezichten in zowel het emotiecentrum (amygdala) als het beloningscentrum (nucleus accumbens) van de hersenen, hadden fans van misdaad- en thrillerfilms juist relatief lage activiteit bij dezelfde emoties.”
Tegenovergestelde patroon
Volgens Zwiky is het opmerkelijk dat ze bij fans van actiefilms een tegenovergesteld patroon van hersenactiviteit hebben waargenomen in vergelijking met fans van misdaad- en thrillerfilms. “Dit suggereert dat angst en woede mogelijk verschillende rollen spelen in deze genres,” oppert ze. “Overigens is het wel begrijpelijk dat fans van documentaires minder beïnvloed werden door angstige en boze gezichten, omdat zij meestal de voorkeur geven aan feitelijke en emotioneel neutrale inhoud.”
Emotionele prikkels
Kortom, de studie toont aan dat fans van actiefilms en komedies sterk reageren op negatieve emotionele prikkels zoals angst en woede, terwijl degenen die voorkeur geven aan documentaires of misdaad- en thrillerfilms veel minder op deze prikkels reageren. “Het lijkt erop dat mensen filmgenres kiezen die hun brein het meest optimaal stimuleren,” concludeert Zwiky.
Veranderen
Een belangrijke vraag is of de manier waarop onze hersenen reageren op verschillende filmgenres kan veranderen naarmate we ouder worden of meer levenservaringen opdoen. En dat zou zomaar kunnen, zo denkt Zwiky. “Het plezier dat we uit films halen, wordt waarschijnlijk beïnvloed door een mix van biologische, psychologische en sociale factoren,” legt ze desgevraagd uit. “Onze hersenreacties op films kunnen ook veranderen door persoonlijke ervaringen of door regelmatig films te kijken buiten ons favoriete genre. We kunnen echter ook van nature aanleg hebben om op een bepaalde manier te reageren.”
Het onderzoek toont aan dat de voorkeur voor bepaalde filmgenres veel kan onthullen over de manier waarop het brein emotionele prikkels verwerkt. Op die manier komen we weer wat meer over onszelf te weten. Daarnaast zijn de bevindingen ook voor de filmindustrie interessant. “Door te begrijpen hoe de hersenen van fans van verschillende filmgenres reageren op specifiek materiaal, kunnen filmmakers films maken die nog aangenamer en meeslepender zijn, en die het brein van hun doelgroep op de beste manier prikkelen,” besluit Zwiky.
