Twee gorilla-baby’s overleefden de knokpartij niet.
Normaal gesproken leven chimpansees en gorilla’s vredig zij aan zij. Maar blijkbaar kunnen sommige ontmoetingen ook omslaan in een woest gevecht. Onderzoekers zijn voor het eerst getuige geweest van zo’n agressieve ontmoeting. Twee kleine gorilla-baby’s moesten het met de dood bekopen.
Loango National Park
Onderzoekers zagen het voorval gebeuren in het Loango National Park, gelegen in het Centraal-Afrikaanse land Gabon. Chimpansees komen op veel plaatsen in Oost- en Centraal Afrika voor en leven in sommige gebieden samen met gorilla’s. In het Loango National Park analyseren onderzoekers het gedrag van zo’n 45 chimpansees, waarbij ze met name letten op de groepssamenstelling, sociale reacties, jachtgedrag, gereedschapsgebruik, communicatieve vaardigheden én interacties met naburige groepen.
Ontspannen
“Tot nu toe verliepen ontmoetingen tussen chimpansees en gorilla’s altijd vrij ontspannen,” vertelt onderzoeker Simone Pika. “We hebben regelmatig gezien dat beide soorten vreedzaam met elkaar omgaan terwijl ze in bomen naar eten zoeken. Collega’s in Congo waren zelfs getuige van speelse interacties tussen de twee soorten mensapen.”
Ontmoeting
Maar in het Loango National Park ging het helemaal mis. Onderzoeker Lara Southern herinnert zich het voorval dat plaatsvond in 2019. “In het begin hoorden we alleen het geschreeuw van chimpansees,” vertelt ze. “We dachten dat het om een typische ontmoeting tussen individuen van naburige groepen chimpansees ging. Maar toen hoorden we borstslagen; gedrag dat kenmerkend is voor gorilla’s. We realiseerden ons dat de chimpansees een groep van vijf gorilla’s tegen het lijf waren gelopen.”
Gevecht
De ontmoeting sloeg al gauw om in een heetgebakerde confrontatie. De chimpansees vormen coalities en vielen de gorilla’s aan. De twee zilverruggen – dominante gorilla-mannetjes – probeerden samen met volwassen vrouwtjes zichzelf en hun jongen te beschermen. Zowel de zilverruggen als verschillende volwassen vrouwtjes wisten te ontkomen. Twee gorilla-baby’s werden echter onverhoopt van hun moeder gescheiden en door chimpansees gedood.
Dodelijk
Het is een opvallende gebeurtenis. Want tot nu toe zijn dodelijke ontmoetingen tussen de twee soorten mensapen nog nooit eerder waargenomen. “Onze waarnemingen leveren het eerste bewijs dat de aanwezigheid van chimpansees een dodelijke afloop kan hebben voor gorilla’s,” aldus onderzoeker Tobias Deschner. “We willen nu de factoren onderzoeken die deze verrassend agressieve interacties veroorzaken.”
Verklaringen
De onderzoekers hebben wel enkele vermoedens. Zo zou het waargenomen geweld tussen de soorten verklaard kunnen worden door een toegenomen concurrentie om voedsel, zo valt te lezen in het vakblad Scientific Reports. “Het kan zijn dat het delen van voedselbronnen door chimpansees, gorilla’s en bosolifanten in Loango National Park resulteert in meer concurrentie,” oppert Deschner. “En dat kan soms zelfs tot dodelijke confrontaties leiden.”
Deze toegenomen concurrentie om voedsel kan ook worden veroorzaakt door klimaatverandering, zo suggereren de onderzoekers. Door de opwarming van de aarde groeit er minder fruit, zoals waargenomen in andere tropische bossen in Gabon. “We beginnen eigenlijk nog maar net te begrijpen wat de effecten van de toegenomen concurrentie op interacties tussen de twee soorten mensapen in Loango is,” stelt Pika. “Ons onderzoek toont aan dat er nog veel te ontdekken valt over onze naaste verwanten. En het Loango National Park is met zijn verschillende soorten leefgebieden een unieke plek om dat te doen.”
