Voor het eerst een koolstofrijke planetoïde ontdekt in de Kuipergordel

Deze ruimtesteen is een eind van huis!

Waarnemingen met de Hubble-ruimtetelescoop deden al vermoedden dat het Kuipergordelobject 2004 EW95 bijzonder was. En vervolgwaarnemingen met de Very Large Telescope tonen nu aan dat deze hier inderdaad eigenlijk niet thuishoort. 2004 EW95 blijkt een koolstofrijke planetoïde te zijn: de eerste die in de Kuipergordel is aangetroffen!

Migratie
De planetoïde moet in het binnenste deel van het zonnestelsel zijn ontstaan (in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter) en sindsdien naar buiten zijn gemigreerd. Uiteindelijk is deze zo terecht gekomen in de Kuipergordel die miljarden kilometers verder weg, aan de rand van het zonnestelsel resideert.

Theorie
De ontdekking van de ware aard van 2004 EW95 onderschrijft een theorie die onderzoekers er al een tijdje op nahouden, maar tot op heden niet goed konden staven. Volgens deze theorie trokken de gasreuzen die ons zonnestelsel rijk is, kort na hun ontstaan door het zonnestelsel heen. Met hun zwaartekracht moeten ze voor een hoop beroering gezorgd hebben en de banen van tal van kleine rotsachtige hemellichamen in de binnenste delen van het zonnestelsel hebben verstoord. Astronomen vermoeden dan ook dat een klein percentage van deze ruimtestenen uiteindelijk in de Kuipergordel is beland. “Gezien de huidige verblijfplaats van 2004 EW95 in de ijzige buitenwijken van het zonnestelsel, impliceert dit dat het object in de begintijd van het zonnestelsel door een migrerende planeet naar zijn huidige baan is geslingerd,” aldus onderzoeker Tom Seccull. Onderzoeker Olivier Hainaut: “De ontdekking van een koolstofhoudende planetoïde in de Kuipergordel is een belangrijke bevestiging van één van de fundamentele voorspellingen van de dynamische modellen van het vroege zonnestelsel.”

Het bestuderen van 2004 EW95 was trouwens nog wel een hele opgave. Het object is met een omvang van zo’n 300 kilometer best flink, maar bevindt zich wel op zo’n 4 miljard kilometer afstand van de aarde. Bovendien is het koolstofrijke oppervlak heel donker. “Het is alsof je een reusachtige berg steenkool waarneemt tegen de pikdonkere achtergrond van de nachthemel,” aldus onderzoeker Thomas Puzia. En die berg steenkool beweegt dan ook nog eens. “We moesten een behoorlijk geavanceerde gegevensverwerkingstechniek gebruiken om zoveel mogelijk uit de gegevens te halen,” stelt Secull. Maar het is gelukt; uiteindelijk vonden de onderzoekers aanwijzingen dat de planetoïde ijzeroxiden en fylosilicaten bevat: twee materialen die nog niet eerder in de Kuipergordel zijn gevonden en er sterk op wijzen dat de planetoïde in het binnenste deel van het zonnestelsel is ontstaan.

Bronmateriaal

"Verbannen planetoïde ontdekt in buitenwijk van het zonnestelsel" - ESO

Afbeelding bovenaan dit artikel: ESO / M. Kornmesser

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd