Voor het eerst een Jupiter-achtige planeet zonder bewolking ontdekt

Een bijzondere vondst, want planeten zonder wolkendek lijken schaars te zijn.

Tot voor kort was ons slechts één wolkenloze exoplaneet bekend. Maar daar komt dankzij een nieuw onderzoek verandering in. In het blad Astrophysical Journal Letters schrijven onderzoekers dat ze nog een exoplaneet zonder wolken hebben gevonden: WASP-62b.

WASP-62b
De planeet bevindt zich op zo’n 575 lichtjaar afstand en heeft een massa die ongeveer vergelijkbaar is met de helft van de massa van Jupiter. De planeet staat zeer dicht bij de moederster en doet er slechts 4,5 dag over om een rondje om de ster te voltooien. Door de geringe afstand tot de moederster is de planeet bovendien extreem warm. Vandaar dat deze ook wel aangeduid wordt als een hete Jupiter.

Er zijn al heel wat van deze hete Jupiters ontdekt. Maar WASP-62b is de eerste hete Jupiter waarvan onderzoekers met zekerheid kunnen stellen dat er in het zichtbare deel van de atmosfeer geen wolken te vinden zijn.

Het onderzoek
De onderzoekers baseren zich op waarnemingen van ruimtetelescoop Hubble. Met behulp van de telescoop bestudeerden ze de atmosfeer van WASP-62b terwijl deze driemaal voor de moederster langs bewoog (zie kader).

Wanneer een planeet voor een ster langs beweegt, sijpelt het licht van die ster door de atmosfeer van de planeet heen. Dat gaat niet zonder slag of stoot; het licht gaat namelijk de interactie aan met elementen in die atmosfeer. Die interacties laten hun vingerafdrukken achter in het licht dat Hubble opvangt. Een analyse van het spectrum van dat licht kan dan ook uitwijzen welke elementen er in de atmosfeer te vinden zijn.

Hubble detecteerde in het zichtbare licht afkomstig van WASP-62b het element natrium. En dat verraadt dat er geen wolken op WASP-62b te vinden zijn. Want wolken of nevels onttrekken dit element aan het zicht. “Dit is overtuigend bewijs dat we hier een heldere atmosfeer zien,” aldus onderzoeker Munazza Alam.

Zeldzaam
En dat is – zoals gezegd – bijzonder. De enige andere wolkenvrije exoplaneet die onderzoekers bekend is, is WASP-96b, een zogenoemde hete Saturnus. En onderzoekers vermoeden dat slechts 7 procent van de exoplaneten een heldere, oftewel wolkenloze atmosfeer kent. Waarom sommige exoplaneten geen wolken hebben, is onduidelijk. Mogelijk ontstaan ze op een iets andere manier dan planeten mét wolken.

Voor astronomen zijn planeten zonder wolken heel interessant. Een heldere atmosfeer maakt het namelijk wat gemakkelijker om de chemische samenstelling van de planeet zelf vast te stellen. WASP-62b mag zich de komende jaren dan ook ongetwijfeld in meer aandacht verheugen. Zo zouden onderzoekers deze graag nog eens onder de loep nemen met de James Webb Space Telescope. Deze telescoop moet later dit jaar – eindelijk! – het luchtruim kiezen en is onder meer ontworpen om de atmosfeer van exoplaneten uit te pluizen. Doordat de telescoop nog veel krachtiger is dan Hubble zou deze in staat moeten zijn om ons een nog gedetailleerder kijkje in de atmosfeer van WASP-62b te geven.

De afgelopen jaren zijn er duizenden exoplaneten ontdekt. En daar zitten ook heel vreemde exemplaren tussen. Wat denk je bijvoorbeeld van WASP-79b die een gele lucht heeft? Of WASP-121b, waar het zo warm is dat zelfs zware metalen verdampen?

Bronmateriaal

"Astronomers discover first cloudless, Jupiter-like planet" - Harvard Smithsonian Center for Astrophysics
Afbeelding bovenaan dit artikel: M. Weiss / Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd