Vogel heeft mogelijk head-up display

Nieuw onderzoek suggereert dat vogels een soort head-up display hebben. Ze kunnen zo extra informatie uit hun gezichtsveld halen.

Een head-up display is misschien nog wel het meest bekend van gevechtsvliegtuigen. Piloten zien extra informatie in hun gezichtsveld verschijnen en hoeven daardoor hun ogen geen moment meer van de situatie voor zich te houden. En ook in de wat duurdere auto’s is het head-up display tegenwoordig terug te vinden. Maar niet alleen gevechtspiloten en rijke zakenmannen beschikken over zo’n head-up display. Vogels hebben er ook één. Tenminste: dat vermoeden wetenschappers.

Magnetisch veld
Vogels gebruiken het magnetisch veld van de aarde om te navigeren. Het is aannemelijk dat het vermogen om dit magnetische veld te detecteren mede mogelijk wordt gemaakt door de ogen. Want ’s nachts kunnen de vogels het magnetische veld niet waarnemen. Grote vraag bleef echter of de vogels het magnetische veld echt konden zien. Nieuw onderzoek wijst er nu op van wel, zo meldt het blad Biophysical Journal.

Head-up display in een vliegtuig. Foto: RAMA / US Navy (via Wikimedia Commons).

Molecuul
De onderzoekers hebben ontdekt dat zich in het oog van vogels een speciaal molecuul bevindt. Wanneer dit molecuul een lichtdeeltje van de zon absorbeert dan kan het ervoor zorgen dat een elektron zich niet langer in een normale staat bevindt. Tot het moment waarop deze elektron weer in een normale staat komt, verandert deze het zicht van de vogel. Bijvoorbeeld de helderheid of de kleuren. Nu vraagt u zich misschien af: wat heeft dat met het magnetische veld te maken? Nou: de opstelling van het molecuul ten opzichte van het magnetisch veld van de aarde bepaalt hoe lang het duurt voordat een elektron zich weer ontspant. Het magnetische veld bepaalt zo indirect hoe sterk het effect van een elektron op het zicht is.

Extra info
En een vogel heeft niet één zo’n molecuul in het oog, maar meerdere met verschillende oriëntaties. Deze kunnen bovenop het normale zicht van de vogel informatie leveren over het magnetische veld van de aarde. Net zoals een head-up display gevechtspiloten bovenop hun zicht van extra informatie voorziet.

Meer onderzoek is noodzakelijk om uit te zoeken of het kompas van een vogel echt zo werkt als de onderzoekers denken. En wie weet leidt het uiteindelijk tot een head-up display voor iedereen. Als de onderzoekers het bij het juiste eind hebben, hebben de vogels namelijk geen speciaal orgaan hoeven te ontwikkelen om het display mogelijk te maken. Het is gewoon een verstoring van het zicht, die gunstig bleek en waar heel veel vogels dankzij evolutie nu over beschikken. Mogelijk is zo’n head-up-display ook onder mensen heel gemakkelijk te creëren. Bijvoorbeeld in speciale contactlenzen.

Bronmateriaal

"Birds evolved compass 'head up display'" - Ox.ac.uk
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door David Croad (via Wikimedia Commons).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd