Vingersporen verraden niet alleen de dader, maar ook wat zich op een plaats delict heeft afgespeeld

Vingerafdrukken blijken waardevolle informatie te bevatten over de exacte handelingen die er tijdens een misdrijf hebben plaatsgevonden.

Op dit moment worden vingersporen in forensisch onderzoek nog voornamelijk gebruikt om de dader van een misdrijf te achterhalen. Maar er valt veel meer mee te ontraadselen, zo ontdekt Anouk de Ronde, verbonden aan de Hogeschool van Amsterdam. Dergelijke vingerafdrukken kunnen namelijk cruciale informatie bevatten over de handelingen verricht op een plaats delict. En dat betekent dat we dankzij achtergelaten vingersporen nog beter inzicht kunnen krijgen in wat er tijdens een misdrijf precies is gebeurd.

Vingersporen en handelingen
Als je erover nadenkt, klinkt het eigenlijk best logisch dat vingersporen informatie bevatten over handelingen die hebben plaatsgevonden. Maar toch is hier nog nooit eerder onderzoek naar gedaan; De Ronde is dan ook de eerste ter wereld die zich in deze zaak vastbijt. “Dit betekent tegelijkertijd dat dergelijke informatie nog niet vaak gebruikt wordt in de rechtbank,” vertelt ze in gesprek met Scientias.nl. “En ik hoop dat die mogelijkheden met behulp van mijn onderzoek, verbeteren.”

Unieke methode
De Ronde ontwikkelde een unieke methode waarmee vingersporen in strafzaken op termijn nog beter geanalyseerd kunnen worden. “Tijdens de studie hebben we verschillende variabelen geïdentificeerd die informatie geven over de activiteit die heeft plaatsgevonden,” legt ze uit. “Zo geeft de precieze plek waar je je vingerspoor op een voorwerp hebt achtergelaten bijvoorbeeld mogelijk informatie over welke activiteit je hebt uitgevoerd. Ook de richting van het vingerspoor of de kans dat je een spoor overdraagt kan verschillen tussen activiteiten. En deze informatie kan gebruikt worden om informatie te geven over de handelingen die mogelijk hebben plaatsgevonden.”

Experimenten
De Ronde trekt deze conclusie op basis van experimenten die ze de afgelopen vier jaar deed. “We hebben experimenten uitgevoerd met onder andere brieven en messen,” vertelt ze. Bij het brievenexperiment hebben we gekeken naar de plek van de vingersporen op het voorwerp, om zo te bepalen of de brief geschreven, of gelezen is. Bij het messenexperiment hebben we gekeken of we informatie kunnen halen uit het deel van de hand dat op bepaald plek op het mes terechtkomt en of dit mogelijk verraadt of er met het mes een plak ontbijtkoek gesneden is of dat het mes gebruikt is om te steken.” De handelingen werden gefilmd en de vingerafdrukken werden zichtbaar gemaakt met de chemische stof cyanoacrylaat. De meetgegevens vertaalde De Ronde naar een wiskundig model, waarmee te voorspellen is welke handeling het meest waarschijnlijk heeft plaatsgevonden.

Kussenexperiment
Maar daar bleef het niet bij. De Ronde vroeg tevens bezoekers van het Lowlands-festival om een kussen op te maken of er een pop mee ‘te smoren’. “De deelnemers kregen vingerverf op hun handen gesmeerd waardoor we direct de locaties van de vingersporen konden zien op de kussens,” vertelt De Ronde. “Op basis van kussenslopen uit dit experiment hebben we vervolgens een model ontwikkeld. Dit model kan op basis van de locatie van de vingersporen op het kussensloop, een voorspelling doen over welke activiteit er waarschijnlijk met het kussen is uitgevoerd. Dit model bleek erg goed te werken; in 98 procent van de gevallen voorspelde het model de juiste activiteit.”

Hoewel dat natuurlijk een prachtig resultaat is, is er nog wel werk aan de winkel om dit te vertalen naar de echte wereld. “De laatste resultaten zijn gebaseerd op verfsporen,” benadrukt De Ronde. “Verder onderzoek moet uitwijzen of de resultaten van het model ook betrouwbaar zijn voor vingersporen die zichtbaar worden gemaakt met de reguliere visualisatiemethodes die gebruikt worden in forensisch onderzoek.”

Goed begin
Al met al is het werk een goed begin van misschien wel een cruciaal onderdeel in strafzaken. Want als vingerafdrukken inderdaad meer kunnen vertellen over de exacte handelingen die er op een plaats delict hebben plaatsgevonden, zou dat het werk van de politie een stuk makkelijker kunnen maken. De eerste resultaten zijn in ieder geval veelbelovend. “Uit dit onderzoek blijkt dat vingersporen inderdaad waardevolle informatie bevatten over de activiteiten die hebben plaatsgevonden,” concludeert De Ronde. “Dit is informatie die vandaag de dag nog weinig gebruikt wordt in de rechtbank. Zoals gezegd worden vingersporen voornamelijk gebruikt om te bepalen wie het spoor heeft achtergelaten. De vraag in de rechtbank verandert echter steeds vaker naar ‘hoe is het spoor daar terechtgekomen?’ en in zaken waar dit soort vragen spelen kan mijn onderzoek van groot belang zijn.”

Maar we zijn er nog niet. Zo moet bijvoorbeeld nog goed bestudeerd worden of vingersporen bij combinaties van handelingen – zoals eerst smoren met een kussen en het kussen daarna netjes opmaken – ook belangrijke informatie kunnen onthullen. “Dit onderzoek betreft een eerste, verkennende studie,” onderstreept De Ronde. “Om deze informatie ook daadwerkelijk in de praktijk te kunnen gaan gebruiken is verder onderzoek nodig naar hoe vingersporen zich gedragen bij verschillende handelingen.”

Bronmateriaal

"Vingersporen onthullen wat dader gedaan heeft" - VU

Interview met Anouk de Ronde

Afbeelding bovenaan dit artikel: cottonbro via Pexels

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd