BIOLOGIE Wist u dat u als u een netje pinda’s, een vetbolletje of wat broodkruimels voor de vogels deponeert wel eens de hele evolutie van hun soort op zijn kop kan zetten? Onderzoek toont aan dat bijvoeren van vogels ervoor zorgt dat zij heel anders evolueren dan hun zelf-eten-verzamelende soortgenoten.
In sommige gevallen ontstaan er binnen één soort zelfs twee soorten doordat de helft wordt bijgevoerd en de andere helft niet. Onderzoekers kwamen erachter dat dat het geval is bij de Zwartkop. Deze zangvogels hadden voorheen maar één mogelijkheid om de winter te overleven: naar Spanje vliegen. De afgelopen jaren is dat veranderd en neemt een deel van de vogels hun toevlucht tot Groot-Brittannië. Dat lijkt misschien gek, omdat de temperatuurverschillen tussen het warme zuiden en regenachtige Engeland wel heel groot zijn, maar de Zwartkop weet wat hij doet. Engelsen voeden de dieren namelijk dolgraag.
Ondertussen zijn er al grote verschillen tussen de Zwartkoppen die elk jaar trouw naar Spanje pendelen en de vogels die Engeland verkiezen. Zo hebben de Engelse vogels een kleinere bek gekregen, omdat ze geen grote Mediterraanse olijven meer eten. Hun vleugels veranderen ook. De vogels hoeven niet meer zo lang over land te vliegen, waardoor de vleugels ronder zijn geworden en de vogel niet meer inzet op mobiliteit maar op uithoudingsvermogen.
Volgens biologen zal de soort zich binnenkort in tweeën splitsen. “Dit is reproductieve isolatie, de eerste stap naar de vorming van een soort,” legt bioloog Martin Schaefer. Volgens hem is dit iets heel nieuws wat niet te vergelijk valt met de theorie die Darwin ontwikkelde. Darwin schreef nieuwe soorten namelijk toe aan een scheiding in het landschap: een zee of hoge berg. Maar deze vorming van nieuwe soorten heeft te maken met het menselijk gedrag.
De Zwartkopsoort zal zich waarschijnlijk alleen splitsen als het moeilijk wordt om Engelse en Spaanse Zwartkop te kruisen.