Vervuiling kostte in 2019 negen miljoen levens (maar dat lijkt overheden weinig te deren)

Er is de afgelopen jaren weinig tot geen actie ondernomen om onder andere de luchtkwaliteit te verbeteren.

Dat luchtvervuiling een groot probleem is, weten we onderhand wel. Maar in een nieuw rapport komen onderzoekers met de onomwonden cijfers. Zo blijkt dat vervuiling in 2019 negen miljoen levens eiste; dat is 16 procent van alle sterfgevallen wereldwijd. En luchtvervuiling blijkt verantwoordelijk voor het overgrote deel daarvan.

Eén op de zes
Het zijn zorgelijke bevindingen. Want het betekent dat één op de zes doden in 2019 te wijten was aan vervuiling – hetzelfde aantal als in 2015. Luchtvervuiling blijkt daarbij 75 procent van de negen miljoen doden voor zijn rekening te nemen. Zo kostte vervuilde lucht zo’n 6,67 miljoen mensen het leven. Vervuild water was verantwoordelijk voor 1,36 miljoen vroegtijdige sterfgevallen en meer dan 1,8 miljoen mensen stierven door giftige chemische vervuiling (inclusief lood) – een stijging van 66 procent sinds 2000.

Meer over luchtvervuiling
Talloze onderzoeken hebben de afgelopen jaren aangetoond dat vervuilde lucht tot gezondheidsklachten leidt. Zo is luchtvervuiling al in verband gebracht met luchtwegproblemen, hart- en vaatziekten, dementie en een verlies van botmassa. Maar vervuilde lucht heeft ook invloed op ons immuunsysteem, zo kan het de manier waarop ons immuunsysteem functioneert, veranderen. Het lastige aan deze kwestie is echter dat luchtverontreinigende deeltjes een onzichtbare werking in ons lichaam hebben, waardoor we de ernst van de situatie eigenlijk niet door hebben. Maar wetenschappers wijzen erop dat de piepkleine deeltjes een grotere invloed op onze levensverwachting hebben dan overdraagbare ziekten zoals tuberculose, hiv en aids, het roken van sigaretten en zelfs oorlog. In gebieden in Centraal- en West-Afrika waar ziekten zoals hiv, aids en malaria krantenkoppen halen, vormt luchtvervuiling een even ernstige bedreiging voor de gezondheid met een vergelijkbare invloed op de levensverwachting. Toch lijkt het erop dat we dit probleem links laten liggen. Het gebruik van steenkool is bijvoorbeeld in de afgelopen decennia in Afrika sterk toegenomen en zal in de komende twee decennia naar verwachting verdrievoudigen. Hierdoor wordt het erkennen van luchtvervuiling als een groeiend probleem nog belangrijker.

De resultaten uit de analyse wijzen erop dat vervuiling ’s werelds grootste risicofactor voor ziekte en vroegtijdige sterfte blijft, vooral in lage- en middeninkomenslanden. Toch lijkt dit overheden weinig te deren. Zo is er in de afgelopen jaren weinig tot geen actie ondernomen om onder andere de luchtkwaliteit te verbeteren. “Op enkele uitzonderingen na, is er weinig gedaan om deze volksgezondheidscrisis het hoofd te bieden,” zo schrijven de onderzoekers in het rapport. “De aandacht en financiering zijn sinds 2015 slechts minimaal toegenomen, ondanks de toename van de publieke bezorgdheid over vervuiling en de gevolgen voor de gezondheid,” licht onderzoeksleider Richard Fuller verder toe.

Overschaduwt
Bovendien blijkt dat er een opmerkelijke verschuiving heeft plaatsgevonden. De toename van het aantal sterfgevallen als gevolg van moderne soorten vervuiling (zoals lucht- en giftige chemische vervuiling) overschaduwt namelijk de vooruitgang die is geboekt bij het terugdringen van sterfgevallen door vervuiling die verband houden met extreme armoede (zoals huishoudelijke lucht- en watervervuiling). De daling van het aantal sterfgevallen als gevolg van traditionele vervuiling sinds 2000 (denk aan vervuiling door vaste brandstoffen en onveilig water) is het duidelijkst in Afrika. Dit kan worden verklaard door verbeteringen in de watervoorziening en sanitaire voorzieningen, antibiotica en behandelingen en schonere brandstoffen. Deze daling van het sterftecijfer wordt echter gecompenseerd door een aanzienlijke toename van het aantal sterfgevallen als gevolg van blootstelling aan industriële vervuiling – zoals luchtvervuiling, loodvervuiling en andere vormen van chemische vervuiling – in alle regio’s in de afgelopen 20 jaar. Dit is vooral duidelijk in Zuidoost-Azië, waar de toenemende industriële vervuiling gepaard gaat met een vergrijzende bevolking en een toenemend aantal mensen dat hieraan is blootgesteld.

Niet onderschatten
De onderzoekers benadrukken dat we de gevolgen van vervuiling niet moeten onderschatten. “Vervuiling is nog steeds de grootste existentiële bedreiging voor de gezondheid van mens en planeet,” onderstreept onderzoeker Philip Landrigan. “Het brengt moderne samenlevingen in gevaar. En dat terwijl het voorkomen van vervuiling ook klimaatverandering kan vertragen. Het levert dus een dubbel voordeel op voor de gezondheid van de planeet. Ons rapport roept dan ook op tot een massale, snelle overgang van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie.”

De onderzoekers benadrukken dat onmiddellijke maatregelen nodig zijn om deze existentiële bedreiging voor de gezondheid van mens en planeet aan te pakken. “Vervuiling wordt doorgaans gezien als een lokaal probleem dat moet worden opgelost door middel van subnationale en nationale regelgeving,” zegt onderzoeker Rachael Kupka. “Het is echter duidelijk dat vervuiling een planetaire bedreiging vormt en dat de oorzaken, verspreiding en gevolgen voor de gezondheid de lokale grenzen overstijgen. Dit vereist dan ook een wereldwijde reactie. Kortom, wereldwijde actie tegen alle belangrijke moderne verontreinigende stoffen is hard nodig.”

Bronmateriaal

"Pollution responsible for nine million deaths in 2019, with little progress in four years" - Global Alliance on Health and Pollution (via Scimex)

Afbeelding bovenaan dit artikel: Benita Welter via Pixabay

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd