Een verbluffende Hubble-opname toont balkspiraalstelsel Arp 184 (NGC 1961) in het sterrenbeeld Giraffe, 170 miljoen lichtjaar van ons, vergezeld door een historische opname van gelijke stelsel.
Arp 184, ook bekend als NGC 1961, is een opmerkelijk balkspiraalstelsel in het sterrenbeeld Giraffe (Camelopardalis), op een afstand van ongeveer 170 miljoen lichtjaar van de aarde. Gekenmerkt door één brede, naar de toeschouwer reikende spiraalarm en een grillige tegendraadse structuur, staat het stelsel bekend onder astronomen als opmerkelijk interessant. in de Atlas van opmerkelijke sterrenstelsels,
Het grillige hart van Arp 184
Arp 184 valt op door zijn enkele, brede spiraalarm die rijk is aan jonge sterren en nevels, terwijl de achterzijde slechts spaarzame gasfilamenten en stervorming vertoont. Deze asymmetrie leverde het stelsel een plek op in Arp’s catalogus van ongewone sterrenstelsels – de Halton Arp’s Atlas of Peculiar Galaxies. Dit is een lijst van 338 sterrenstelsels met opmerkelijke eigenschappen, opgesteld in 1966 door het California Institute of Technology. Veel stelsels in die atlas vertonen interacties of onregelmatige vormen, en Arp 184 sluit hier naadloos bij aan dankzij zijn unieke overkomen.
De Hubble-opname combineert data uit drie korte Snapshot-programma’s. Één daarvan selecteerde doelwitten uit Arp’s atlas en een vergelijkbare catalogus van Barry Madore, om de bijzonderheden van grillige stelsels te onderzoeken. De twee overige programma’s onderzoeken de nasleep van kosmische gebeurtenissen zoals supernova’s en het opslokken van sterren door supermassieve zwarte gaten. Arp 184 huisvestte vier bekende supernova’s in de afgelopen drie decennia, wat het tot een waardevolle prooi maakt voor jacht op zulke explosieve gebeurtenissen.
Historische opname uit 2010
In januari 2010 leverde de University of Arizona met de Mount Lemmon SkyCenter al een indrukwekkend beeld van hetzelfde balkspiraalstelsel. De 24-inch RC-telescoop en SBIG CCD-camera observeerden eerder de langere spiraalarmen en diffuse halo van gas en heeft deze toen al fraai in kaart gebracht. Deze historische opname biedt een rijke vergelijking met Hubble’s nabije, gedetailleerdere perspectief en laat zien hoe vooruitgang in almaar beter wordende observaties met ruimtetelescopen en ontwikkelingen in de softwarematige beeldverwerking nieuwe details onthullen kan.
Structuur en omgeving
Hoewel Arp 184 hoogstens 500.000 lichtjaar in doorsnede meet, vertoont het geen duidelijke begeleidend sterrenstelsel of sporen van recente fusies daartussen. De twee lange, rechte armen aan de noordkant zijn uitzonderlijk onregelmatig en doen vermoeden dat externe krachten – mogelijk een onzichtbare dwerg – de vorming ervan beïnvloed hebben. Röntgenwaarnemingen tonen een heldere, diffuse corona van heet gas rondom het stelsel, wat duidt op een massief centraal gebied en een rijke interstellaire omgeving. Als middelpunt van een kleine groep van negen stelsels, maakt Arp 184 deel uit van een dynamische omgeving waarin toekomstige interacties niet zijn uitgesloten.
Toekomstige observaties
Met toekomstige extra observaties door de James Webb ruimtetelescoop en verdere Hubble ruimtetelescoop observaties in de planning, zullen scherpere infrarood- en ultraviolette beelden meer licht werpen op de stervorming en activiteit in de kern van Arp 184. Het verband tussen de onregelmatige armen en röntgen observaties in de corona zou nieuwe inzichten kunnen bieden in de dynamica en kenmerken van balkspiraalstelsels.
Arp 184 blijft fascineren door zijn asymmetrische spiraalarm en rijke geschiedenis van supernova’s. Van Herschel’s eerste waarneming in 1788 tot Hubble’s recente snapshot-opname; dit stelsel belichaamt de evolutie van sterrenstelselstudies. De komende jaren beloven nog meer onthullingen, naarmate nieuwe telescopen hun scherpe blik op dit grillige hemelobject richten.
Wil je de nieuwe foto op zeer hoge resolutie downloaden / bekijken, klik dan hier. Wil je de foto in ESASkyview bewonderen, klik dan hier. Of kijk de nieuwe opname nog eens rustig na in onderstaande ESA panning video:
