Een bijzondere ontdekking in Australië: er is een krater gevonden van een meteorietinslag, 3,5 miljard jaar geleden. Dat is meer dan een miljard jaar ouder dan de tot nu toe oudste inslagkrater. Het zet mogelijk onze ideeën over de oorsprong van het leven op zijn kop.
Onderzoekers van de Curtin University onderzochten gesteentelagen in de North Pole Dome – een gebied in de Pilbara-regio van West-Australië – en vonden bewijs van een grote meteorietinslag 3,5 miljard jaar geleden. De ontdekking trekt volgens professor Tim Johnson eerdere aannames over de vroegste geschiedenis van onze planeet behoorlijk in twijfel. “Vóór onze ontdekking was de oudste inslagkrater 2,2 miljard jaar oud, dus dit is verreweg de oudst bekende krater die ooit op aarde is gevonden”, aldus Johnson, wiens studie in Nature verscheen.
Intense druk
Het waren ‘versplinterde kegels’ die de onderzoekers op het spoor brachten van de krater. Dit zijn kenmerkende rotsformaties die alleen ontstaan onder de intense druk van een meteorietinslag. De versplinterde kegels op de vindplaats, ongeveer 40 kilometer ten westen van Marble Bar in de Pilbara-regio, werden gevormd toen een meteoriet met meer dan 36.000 kilometer per uur insloeg op aarde.
Je kunt je voorstellen dat dit nogal een klap is geweest. De krater was meer dan 100 kilometer breed en de brokstukken vlogen de hele wereld over. “We weten dat grote inslagen veel voorkwamen in het vroege zonnestelsel door naar de maan te kijken”, legt professor Johnson uit. “Tot nu toe zijn ze grotendeels genegeerd door geologen omdat er geen echt oude kraters zijn gevonden. Deze studie levert echter een cruciaal stukje van de puzzel van de inslaggeschiedenis van de aarde en maakt duidelijk dat er mogelijk nog veel meer oude kraters zijn die we nog kunnen ontdekken.”
Warmwaterpoelen
Collega-onderzoeker professor Chris Kirkland stelt dat de ontdekking nieuw licht werpt op hoe meteorieten het vroege milieu van de aarde hebben gevormd. “Het blootleggen van deze inslag en het vinden van meer inslagen uit dezelfde periode kan veel verklaren over hoe het leven begonnen kan zijn, omdat inslagkraters een omgeving creëerden die aangenaam was voor microbieel leven, zoals warmwaterpoelen”, legt Kirkland uit.
“De enorme hoeveelheid energie van deze inslag kan een rol hebben gespeeld bij de vorming van de vroege aardkorst door een deel van de aardkorst onder een ander deel te duwen of door magma vanuit de aardmantel naar het oppervlak te laten opstijgen. Het kan zelfs hebben bijgedragen aan de vorming van kratons, grote, stabiele landmassa’s die de basis werden van continenten.”
De North Pole Dome
De North Pole Dome, ongeveer 40 kilometer ten westen van Marble Bar in de Pilbara-regio, waar de krater is gevonden, herbergt 3,5 miljard jaar oude stromatolietfossielen. De rotsachtige structuren zijn gemaakt door de allerkleinste micro-organismen die tot de eerste levensvormen op aarde behoorden. Professor Martin van Kranendonk van de University of New South Wales zei hierover tegen het Australische ABC News dat de rotsen zo bijzonder zijn omdat ze de textuur hebben behouden van toen ze voor het eerst werden gevormd, zonder te zijn aangetast door de tand des tijds. “Onze planeet was toen heel anders. Er was geen zuurstof, de zeeën zouden groen zijn geweest, rijk aan opgelost ijzer, en de landmassa’s waren zwart, zoals de Hawaïaanse eilanden.”
