Verrassing: verre planetoïde blijkt twee ringen te hebben!

De verre planetoïde Chariklo wordt omringd door twee smalle ringen. Tot die verrassende conclusie komen astronomen. De planetoïde is het kleinste object in het zonnestelsel dat door ringen omringd wordt. Hoe de ringen ontstaan zijn, is een raadsel.

Jupiter heeft ze. Uranus ook. Net als Saturnus en Neptunus. Het is dan ook niet ongewoon dat een hemellichaam dat rond onze zon cirkelt ringen telt. Maar nog nooit zijn ze rond zo’n klein object aangetroffen. Sterker nog: onderzoekers dachten niet dat objecten zo klein als planetoïde Chariklo ze zouden hebben. “De ontdekking kwam dus als een complete verrassing,” benadrukt onderzoeker Felipe Braga-Ribas.

De sterbedekking
De onderzoekers ontdekten de ringen toen Chariklo voor de ster UCAC4 248-108672 langs bewoog. Met behulp van telescopen op maar liefst zeven locaties in Zuid-Amerika bestudeerden de onderzoekers de sterbedekking. Ze hadden verwacht één dipje in de helderheid van de ster te zien, veroorzaakt door de planetoïde die een deel van het licht van de ster wegnam. Maar in werkelijkheid zagen ze een paar seconden voor en na de eigenlijke sterbedekking nog twee korte dipjes. Dat wees erop dat niet alleen Chariklo het licht tegenhield.

Chariklo - te vinden tussen de banen van Saturnus en Uranus - en zijn ringen. In de toekomst kunnen we waarschijnlijk aan dit plaatje ook nog een maantje toevoegen. Afbeelding: ESO / L. Calçada / M. Kornmesser / Nick Risinger.
Chariklo – te vinden tussen de banen van Saturnus en Uranus – en zijn ringen. In de toekomst kunnen we waarschijnlijk aan dit plaatje ook nog een maantje toevoegen. Afbeelding: ESO / L. Calçada / M. Kornmesser / Nick Risinger.

Twee scherpe ringen
De onderzoekers vergeleken alle observaties van de sterbedekking en konden zo concluderen dat de 230 kilometer grote planetoïde twee ringen bezit. De ringen zijn scherp begrensd en zeven en drie kilometer breed. De ringen bevinden zich op een afstand van ongeveer negen kilometer van elkaar. “Ik probeer me voor te stellen hoe het zou zijn om op het oppervlak van dit ijsachtige object te staan – zo klein dat een snelle sportwagen de ontsnappingssnelheid zou kunnen bereiken en de ruimte in rijden – en naar een twintig kilometer breed ringenstelsel te kijken dat duizend keer dichterbij is dan onze maan,” vertelt onderzoeker Uffe Gråe Jørgensen.

Zo moet dat er vanaf het oppervlak van Chariklo ongeveer uitzien. Afbeelding: ESO / L. Calçada / Nick Risinger.
Zo moet dat er vanaf het oppervlak van Chariklo ongeveer uitzien. Afbeelding: ESO / L. Calçada / Nick Risinger.

Hoe de ringen ontstaan zijn, is niet helemaal duidelijk. Vooralsnog lijkt het erop dat de ring bestaat uit puin dat het overblijfsel is van een botsing. Dat deze puinschijf netjes in twee ringen is verdeeld, suggereert dat een maantje zich een weg door het puin heeft gebaand. “We hebben dus niet alleen ontdekt dat Chariklo ringen heeft, maar ook vastgesteld dat er nog minstens één klein maantje op ontdekking wacht,” stelt Braga-Ribas.

Bronmateriaal

"Eerste ringenstelsel rond planetoïde ontdekt" - ESO.org
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door ESO / L. Calçada / M. Kornmesser / Nick Risinger.

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd