De pulsar is zo’n 10 keer helderder dan elk ander exemplaar dat buiten onze Melkweg is waargenomen.
Onderzoekers zijn met behulp van een ‘astronomische zonnebril’ op een bijzondere pulsar gestuit. Het gaat om de helderste die tot op heden is gevonden. “Dit is een geweldige verrassing,” zegt onderzoeker Yuanming Wang. “Met de nieuwste telescopen waar we tegenwoordig toegang tot hebben, is het echt mogelijk om nieuwe pulsars aan het licht te brengen.”
Een pulsar is het snel ronddraaiende restant van een geëxplodeerde zware ster. Het restant heeft een krachtig, roterend magnetisch veld dat een elektrisch veld genereert. Dat elektrische veld versnelt geladen deeltjes nabij de magnetische polen van de pulsar, waardoor op beide polen een stralingsbundel ontstaat. Omdat die pulsar ook nog eens heel snel roteert, zwaaien de stralingsbundels – net als de lichtbundels van een vuurtoren – door de ruimte heen. En wanneer zo’n stralingsbundel kortstondig op de aarde gericht is, resulteert dat in een flits.
De eerste pulsar werd in de jaren ’60 waargenomen. Sindsdien hebben astronomen al meer dan 2000 van deze exotische objecten ontdekt. Ondanks dat astronomen dus al best veel pulsars in het universum hebben gedetecteerd, zijn ze nog altijd raadselachtig. Zo kunnen onderzoekers de uiteenlopende gedragingen van pulsars nog steeds niet goed bevatten, evenals de aard van de sterren waar ze uit voortkomen. En dus gaat de jacht op nieuwe exemplaren door.
Nieuwe methode
In de nieuwe studie gebruikten de onderzoekers de toonaangevende ASKAP-radiotelescoop die uitblinkt in het afspeuren van grote delen van het heelal en waarnemingen van de MeerKAT-radiotelescoop in Zuid-Afrika. Vervolgens zette het team de telescoop een soort ‘astronomische zonnebril’ op waarmee gepolariseerd licht opgevangen kan worden. En dat is nieuw. Traditionele methoden voor het vinden van pulsars omvat het zoeken naar ‘flikkeringen’ in telescoopgegevens. Welke te snel of te langzaam zijn, kunnen op deze manier echter gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Door in plaats daarvan te zoeken naar gepolariseerd licht, kunnen pulsar buiten het standaard bereik aan het licht worden gebracht.
Helderste pulsar ooit
De nieuwe methode leidt tot een verbazingwekkende ontdekking. Want dankzij deze nieuwe methode stuitten de astronomen op een nog nooit eerder geziene pulsar die verrassend genoeg de helderste ooit blijkt te zijn.
Het lichtpuntje was overigens al wel eerder opgemerkt. Maar tot nu toe dachten astronomen dat het een afgelegen sterrenstelsel betrof. Niets blijkt echter minder waar. Want het veronderstelde afgelegen sterrenstelsel blijkt in werkelijkheid een pulsar, die maar liefst 10 keer helderder is dan elk ander exemplaar die buiten onze Melkweg is waargenomen. “Vanwege de ongebruikelijke eigenschappen is deze pulsar in eerdere studies over het hoofd gezien, ondanks zijn helderheid,” aldus onderzoeker Tara Murphy.
Dat de eerste pulsar die met behulp van de nieuwe methode is opgespoord gelijk een bijzondere is, is veelbelovend. “Dit is de eerste keer dat we op een systematische en routinematige manier naar de polarisatie van een pulsar hebben gezocht,” zegt Murphy. De bevindingen laten dan ook zien wat we in de toekomst kunnen verwachten als deze methode vaker wordt toegepast. Bovendien demonstreert het waar hedendaagse telescopen toe in staat zijn en hoe onderzoekers nieuwe manieren blijven vinden om grootse vragen over het nog altijd raadselachtige universum te beantwoorden.
