Periodiek vasten wordt door velen geprezen als een doeltreffende manier om af te vallen. Maar bij vissen tast het ook de kwaliteit van eicellen en sperma aan.
In de afgelopen jaren is intermittent fasting uitgegroeid tot een ware hype. Hierbij kiezen mensen er bewust voor om een periode van vasten af te wisselen met een periode van normaal eten. En doordat je op deze manier in korte tijd veel afvalt, zwichten steeds meer mensen voor deze levensstijl. Een prangende vraag is echter wat het effect van periodiek vasten is op je vruchtbaarheid. En dus besloten onderzoekers de kwestie bij zebravissen te bestuderen.
Intermittent fasting
Voor degenen die niet precies weten wat intermittent fasting inhoudt, het is in feite een vorm van afwisselend vasten. “Het is een eetpatroon waarbij mensen hun voedselconsumptie beperken tot bepaalde uren van de dag,” legt onderzoeker Alexei Maklakov uit. Het bekendste schema is het 16/8 schema. Hierbij kies je ervoor om alleen tussen twaalf uur ’s middags en acht uur ’s avonds te eten. Daarnaast is het 5:2 dieet geliefd, waarbij je vijf dagen per week normaal eet en twee dagen erg weinig. “Intermittent fasting is een populaire gezondheids- en fitnesstrend,” zegt Maklakov. “Mensen doen het om af te vallen en hun gezondheid te verbeteren.”
Vruchtbaarheid
Ondertussen is bekend dat intermittent fasting een tal van gezondheidsvoordelen heeft. Niet alleen val je er snel van af, een eerdere studie toonde zelfs aan dat het voordelig kan zijn voor mensen met diabetes, hartziekten, een hoge bloeddruk en zelfs kanker. Ondanks dat, zijn er ook nog bepaalde zaken onduidelijk. Want wat doet het bijvoorbeeld met onze vruchtbaarheid? “We wilden meer weten over hoe dit soort diëten de vruchtbaarheid beïnvloeden bij een bekend modelorganisme,” aldus Maklakov.
Zebravis
De onderzoekers besloten de zebravis te bestuderen, een dier dat in de wetenschap een steeds populairder modelorganisme is geworden. Zebravissen kunnen namelijk evenveel fundamenteel biologische kennis geven als het meest gebruikte proefdier, de muis. Bovendien is het genoom van de zebravis zo goed als bekend en heeft grote overeenkomsten met dat van muizen. Hierdoor is vergelijking met de mens op cel- en moleculair-niveau goed mogelijk. Ten slotte hebben zebravissen alle belangrijke organen die betrokken zijn bij het metabolisme en worden daarom gebruikt om verschillende menselijke stofwisselingsstoornissen te bestuderen.
Studie
In de huidige studie bestudeerden wetenschappers wat er gebeurt als zebravissen periodiek vasten. “In ons onderzoek aten de vissen twee weken lang niet,” legt co-auteur Edward Ivimey-Cook in gesprek met Scientias.nl uit. “Dit kan in het geval van vissen overigens nog steeds als intermittent fasting worden beschouwd, aangezien ze voor een tijdelijke periode niet aten en daarna weer terugkeerden naar hun normale eetpatroon. Belangrijk is dat we de vissen niet uithongerden (wat duidt op ondervoeding). Ze kregen simpelweg voor een bepaalde periode geen eten. We weten dat verschillende dieren anders op dieetbeperkingen reageren. En een vastenperiode van twee weken wordt bij vissen beschouwd als intermittent fasting.”
Eicellen en sperma
Uit de bevindingen blijkt dat intermittent fasting, althans bij zebravissen, de vruchtbaarheid niet onberoerd laat. Zo blijkt dat het de kwaliteit van zowel eicellen als sperma aantast. “In eerste instantie leidde het vasten overigens enkel tot een vermindering van het aantal eicellen, terwijl de kwaliteit hetzelfde bleef,” vertelt Ivimey-Cook. “In dit geval werd de kwaliteit boven kwantiteit gemaximaliseerd.” Maar na de vastenperiode gebeurde er iets opvallends. “Zodra de vissen terugkeerden naar hun normale voedingsschema, werden er weer meer nakomelingen geboren, maar van mindere kwaliteit. In dit geval nam de kwaliteit af naarmate de kwantiteit toenam.” Ook de kwaliteit van het mannelijke sperma nam door het periodiek vasten af. “De door dit sperma bevruchte eitjes hadden minder kans om te overleven,” stelt Ivimey-Cook.
Negatief
Kortom, de wetenschappers ontdekten dat de kwaliteit van zowel eicellen als sperma door periodiek vasten negatief werd beïnvloed, zelfs nadat de vissen terugkeerden naar hun normale eetpatroon. En dat duidt erop dat intermittent fasting in ieder geval bij zebravissen vruchtbaarheidsproblemen kan veroorzaken. “De manier waarop organismen reageren op voedseltekorten kan de kwaliteit van eicellen en sperma beïnvloeden,” concludeert Maklakov. “En dergelijke effecten kunnen mogelijk aanhouden tot na het einde van de vastenperiode.”
Waarom?
Waarom de vruchtbaarheid bij zebravissen afneemt? Volgens de onderzoekers heeft dit ermee te maken dat het lichaam prioriteit geeft aan zijn of haar eigen gezondheid. “Iedereen beschikt maar over een beperkte hoeveelheid energie die ergens in geïnvesteerd kan worden,” legt Ivimey-Cook desgevraagd uit. “Deze energie kan in de eigen lichaamsconditie of in reproductie worden geïnvesteerd. Wanneer de beschikbare energie afneemt, heeft onderzoek bij veel soorten aangetoond dat organismen eerder in hun eigen toestand investeren dan in hun voortplanting.”
Mensen
Nu rijst natuurlijk de vraag in hoeverre de bevindingen ook voor mensen gelden. Zebravissen en mensen zijn namelijk behoorlijk verschillend. “We hebben meer studies nodig voordat we de positieve of negatieve effecten van intermittent fasting bij mensen kunnen vaststellen,” benadrukt Ivimey-Cook. “Pas na verder onderzoek kunnen we iets zinnigs zeggen over de effecten bij mensen.”
De bevindingen onderstrepen volgens de onderzoeker echter wel ‘het belang om niet alleen rekening te houden met het effect van vasten op het lichaam, maar ook met het effect ervan op de kwaliteit van eicellen en sperma’. “We hebben aangetoond dat periodiek vasten en vervolgens de terugkeer naar een normaal eetpatroon, invloed kan hebben op de vruchtbaarheid,” vat Ivimey-Cook samen. “Er is nu meer onderzoek nodig om te begrijpen hoe lang het duurt voordat de sperma- en eicelkwaliteit weer normaliseert.”
