El Niño en zijn koudere zusje La Niña wisselen elkaar elke paar jaar af. Dit jaar wordt een ‘super El Niño’ verwacht. Deze warme golfstroom heeft enorme gevolgen voor het weer, de natuur en de maatschappij. De economische schade van El Niño loopt in de biljoenen.
Een stroom ongewoon warm oceaanwater rond de evenaar, die zich uitstrekt van Zuid-Amerika tot Azië, zorgt voor veranderende weerpatronen over de hele wereld, al merken we daar hier in Nederland relatief weinig van. De Verenigde Staten en zeker de tropische landen in en rond de Stille Oceaan hebben er meer last van. De westkust van de Verenigde Staten krijgt bijvoorbeeld te maken met warmere, nattere winters en overal ter wereld komen meer overstromingen en periodes van extreme droogte voor. Ook storten vispopulaties in en duiken er meer tropische ziektes op. In het algemeen zorgt El Ninõ voor opwarming van de aarde. Dat is voor veel landen een groot probleem. Amerikaanse onderzoekers hebben daarom een schatting gemaakt van het effect van het terugkerende El Niño Southern Oscillation-effect (ENSO) op tropische ontwikkelingslanden en de wereldeconomie als geheel.
Astronomische bedragen
De gevolgen van het ENSO-effect zijn enorm en houden in het geval van een ‘super El Niño’ zoals die eerder in 1972-1973, 1982-1983 en 1997-1998 voorkwam, jarenlang aan. De kosten lopen in de biljoenen euro’s en zijn daarmee veel groter dan tot nu toe gedacht, blijkt uit de nieuwe studie naar de economische activiteit in de wereld na de zware El Nino’s van begin jaren tachtig en eind jaren negentig. Er bleek een ‘terugkerend patroon’ van vertraagde economische groei in de vijf jaar erna. Dit kostte de wereldeconomie respectievelijk 4100 miljard en 5700 miljard dollar. Het gros van deze astronomische bedragen komt voor rekening van de armste landen in de tropen. Nog extremer: de economische verliezen voor de hele 21ste eeuw lopen op tot zo’n 84.000 miljard dollar. Dit bedrag staat nog los van de economische gevolgen die de opwarming van de aarde vanwege broeikasgassen met zich meebrengt.
Jarenlang effect
“We kunnen met zekerheid zeggen dat de economieën niet zomaar even een tik krijgen en weer herstellen. De schade na El Niño kan tot wel veertien jaar doordreunen”, zegt hoofdonderzoeker Christopher Callahan van Dartmouth College. “Op plekken waar de effecten van het natuurverschijnsel het hardst aankomen, is een terugkerend patroon van groeivertraging te zien, dat zeker vijf jaar aanhoudt. Het totale plaatje is nooit onderzocht. Hiervoor is het nodig om alle ‘verloren’ groei mee te rekenen, niet alleen de schade in de maanden dat El Niño daadwerkelijk huishoudt.”
“Het is goed dat mensen focussen op klimaatverandering en de kosten die daar het gevolg van zijn. Maar als je de verwoestende werking van El Niño daarbij niet meerekent, dan onderschat je het probleem en de kosten van klimaatopwarming nog steeds”, aldus de Amerikaanse onderzoeker Justin Mankin. “Ons welzijn hangt af van de wereldeconomie en de economie is weer verbonden met het klimaat. Als je de vraag stelt hoeveel klimaatverandering ons kost, kun je beginnen bij het berekenen van de ENSO-schade. We laten zien dat de afwisseling van El Niño en La Niña enorm veel geld kost en verantwoordelijk is voor een jarenlange stagnatie van economische groei. Daarom moeten we de kosten flink naar boven bijstellen.”
De armsten verliezen het meest
Het bruto binnenlands product (bbp) van de Verenigde Staten nam in de vijf jaar na de ‘super El Niño’ van 1982-1983 met ongeveer 3 procent af door het natuurfenomeen. Hetzelfde gebeurde tussen 1997-1998 en 2003. Voor tropische landen zoals Peru en Indonesië waren de gevolgen nog veel groter: hun economische groei pakte meer dan 10 procent lager uit vanwege de effecten van de warme golfstroom in 1997-1998. “El Niño vergroot de verschillen tussen arm en rijk, die al door klimaatverandering ontstaan, nog verder. De minst veerkrachtige mensen krijgen de hardste klappen”, aldus Mankin.
Triest record
De kans dat er een nieuwe El Niño begint aan het eind van de zomer wordt geschat op 80 procent. “En dat op een moment dat de zeewatertemperaturen nog nooit zo hoog zijn geweest. De laatste grote El Niño was in 2016 en zorgde er mede voor dat dat jaar de boeken is ingegaan als warmste ooit. Sindsdien is de opwarming van de aarde alleen maar harder gegaan. Daarnaast komt de wereld op het moment uit een verlengde La Niña-periode”, zegt Callahan. De twee fasen versterken elkaar normaal gesproken, dus ook El Niño zal harder toeslaan.
“Het lijkt erop dat er een echte ‘super El Niño’ aan zit te komen dit jaar. Als dat gebeurt, gaat dat ongetwijfeld een zware economische tol eisen. Tropische landen gaan hier tot wel tien jaar lang onder lijden. El Niño gaat wederom biljoenen dollars aan schade aanrichten. Het zou me niets verbazen als er een nieuw triest record wordt verbroken”, besluit Callahan.
