Het is volgens sommige archeologen de belangrijkste ontdekking sinds de vondst van Toetanchamons graf.
De stad – die eeuwen onder het zand verborgen lag – werd min of meer per ongeluk ontdekt, zo vertelt archeoloog Zahi Hawass. “Wij begonnen hier te zoeken naar de graftempel van Toetanchamon, omdat zowel de tempel van Horemheb (de opvolger van Eje, red.) als die van Eje (de opvolger van Toetanchamon, red.) eerder in dit gebied zijn ontdekt.” De opgravingen begonnen in september vorig jaar, op de westoever van Luxor. En binnen enkele weken stuitten archeologen tot hun verbazing op verschillende plaatsen op stenen muren. Het bleek te gaan om een enorme stad; mogelijk zelfs de grootste oud-Egyptische stad die tot op heden is teruggevonden.
Huizen
“De straten van de stad worden geflankeerd door huizen, waarvan sommige muren wel drie meter hoog zijn,” aldus Hawass. Duizenden jaren lagen de muren onaangeroerd, diep verborgen onder het zand. De tot op heden teruggevonden delen van de stad hebben de tand des tijds goed doorstaan. En hier en daar lijkt de tijd echt te hebben stilgestaan. Zo zijn er kamers teruggevonden waarin nog allerlei alledaagse voorwerpen rondslingerden. En stuitten onderzoekers op een bakkerij met ovens en grote voorraadpotten. Ook is er een werkplaats teruggevonden waarin mallen lagen die gebruikt werden om amuletten en andere versieringen te maken die zowel de tempels als nabijgelegen tombes sierden. Bovendien zijn er gereedschappen teruggevonden die erop wijzen dat er wol gesponnen en stof geweven werd. De ontdekkingen schetsen een eenduidig beeld: dit was een bedrijvige stad, waarin heel veel mensen woonden en werkten.
Volgens de archeologen stamt de stad uit de tijd van één van de grote heersers van Egypte: koning Amenhotep III. Hij regeerde van 1391 tot 1353 voor Christus over Egypte. Dat wordt onderschreven door verschillende vondsten. Zo zijn in de stad stenen teruggevonden die het zegel van farao Amenhotep III dragen. Daarnaast stuitten de onderzoekers op een vat met daarin ongeveer 10 kilo gedroogd of gekookt vlees waarop te lezen staat dat het vlees bereid werd voor een festival dat plaatsvond tijdens de regering van Amenhotep III.
Belangrijke vondst
“De vondst van deze verloren gewaande stad is na de ontdekking van de tombe van Toetanchamon de belangrijkste archeologische ontdekking,” stelt egyptoloog Betsy Bryan, verbonden aan de Johns Hopkins University. De stad geeft ons allereerst een uniek inkijkje in het alledaagse leven van de oude Egyptenaren. Ook kan de stad wellicht meer inzicht geven in de familie van Toetanchamon; de kleinzoon van Amenhotep III. Daarnaast kan de vondst misschien ook één van de grotere Egyptische mysteries helpen oplossen, namelijk: de tamelijk mysterieuze ommezwaai van de opvolger van Amenhotep III: Achnaton.
De ommezwaai
Enkele jaren nadat de opvolger van Amenhotep III op de troon kwam, voerde hij diverse revolutionaire veranderingen door. Hij veranderde zijn naam – van Amenhotep IV naar Achnaton – liet het traditionele polytheïstische Egyptische geloof los en focuste zich op de zonnegod Aton. Daarnaast stichtte hij een nieuwe hoofdstad – Achetaton – die de traditionele hoofdstad – Thebe, tegenwoordig bekend als Luxor – moest vervangen. Waarom de oude hoofdstad abrupt werd verlaten, is tot op de dag van vandaag onduidelijk. Maar wellicht dat deze in Luxor gelegen nederzetting daar meer inzicht in kan geven. Er zijn inmiddels aanwijzingen gevonden dat de stad die nu is opgegraven weer door Toetanchamon en zijn opvolger Eje gebruikt werd. Dat lijkt niet ondenkbaar; na de dood van Achnaton draaide zijn zoon Toetanchamon veel van de door zijn vader ingevoerde veranderingen weer terug.
Dat we nog veel van deze stad gaan horen, lijkt vast te staan. Tot op heden is slechts een derde van de stad blootgelegd en opgravingen zijn nog in volle gang. Daarnaast wordt ook de zoektocht naar Toetanchamons graftempel voortgezet.