Er zitten allerlei gezondheidsvoordelen aan een plantaardige leefstijl, maar het is niet allemaal goud wat er blinkt. Zowel mannen als vrouwen die een vegetarisch dieet volgen, hebben namelijk 50 procent meer kans om hun heup te breken dan mensen die regelmatig vlees eten.
Het is niet helemaal duidelijk waarom dit zo is, maar de cijfers liegen niet. Wetenschappers van de University of Leeds hebben gekeken naar de gegevens van meer dan 400.000 Britten uit de bekende UK Biobank. Vegetarische mensen blijken veel vaker een heup te breken dan mensen die een paar keer per week of vaker vlees eten. Ook pescotariërs, die geen vlees maar wel vis eten, breken een stuk minder vaak hun heup dan de herbivore medemens. De onderzoekers komen met een aantal factoren, die dit verhoogde risico kunnen verklaren.
Goudmijn aan data
De UK Biobank is de Britse evenknie van het Groningse Lifelines Biobank-project, waarin al sinds 2006 de gezondheidsdata van 167.000 noorderlingen worden verzameld en wereldwijd gedeeld ten behoeve van de wetenschap. De UK Biobank startte ook in 2006 en heeft op het moment zo’n half miljoen deelnemers.
Alle deelnemende Britten die tussen 2006 en 2010 informatie hebben gegeven over hun dieet werden door de onderzoekers verdeeld over vier groepen: de regelmatige vleeseter die wekelijks vijf keer of vaker een portie vlees naar binnen werkt; de gelegenheidsvleeseter die minder dan vijf keer per week vlees eet; de pescotariër die wel vis eet, maar geen vlees; en de vegetariër die wel zuivel consumeert, maar geen vlees of vis.
Risico op heupbreuk
De wetenschappers koppelden de individuele gegevens aan een nationale database met ziekenhuisdata, waarin alle behandelde heupfracturen van 2006 tot 2022 zijn opgenomen. In totaal vielen er iets meer dan 3500 heupbreuken te betreuren onder de ruim 400.000 deelnemers. Dit betekent dat 0,8 procent van de proefpersonen met een heupfractuur in het ziekenhuis moest worden opgenomen. De kans hierop is dus vrij klein, maar het relatieve risico voor vegetariërs, vergeleken met vleeseters, blijkt hoog.
De onderzoekers constateerden dat er een 50 procent groter risico is voor vegetariërs dan voor vleeseters, zowel bij mannen als vrouwen. Er is geen verschil tussen gelegenheidsvleeseters en regelmatige vleeseters. Pescotariërs blijken een klein beetje meer kans te hebben op een heupbreuk dan vleeseters, maar dit verschil is niet significant.
Voordelen voor vegetariërs
“Heupfracturen zijn een groeiend probleem in onze vergrijzende samenleving. Het is zwaar letsel, dat vaak fataal is voor ouderen. Het zorgt ervoor dat de patiënt kwaliteit van leven verliest en steeds verder in gezondheid achteruitgaat”, zegt onderzoeker James Webster uit Leeds.
“Deze studie laat zien dat vegetariërs 50 procent meer kans hebben op een heupbreuk. Dit klinkt alarmerend, maar als je kijkt naar de werkelijke ziekenhuisopnames, dan kom je op slechts drie extra heupfracturen uit per duizend personen over een periode van tien jaar. De gezondheidsvoordelen van een vegetarische leefstijl, onder andere een lager risico op hart- en vaatziekten en allerlei soorten kanker, wegen daar wel tegenop.”
Extra aandacht voor BMI
Maar wat zijn nu de redenen dat vegetariërs vaker hun heup breken? “Uit onze analyse blijkt dat een laag BMI waarschijnlijk een belangrijke factor is bij de kans op heupfracturen. Daarnaast krijgen vegetariërs ongeveer 17 procent minder vaak hun dagelijks aanbevolen hoeveelheid eiwitten binnen dan vleeseters. Een belangrijke les die vegetariërs uit onze studie kunnen trekken is daarom dat ze extra aandacht moeten schenken aan hun BMI en proteïneconsumptie. Een gezonde Body Mass Index en een gebalanceerd dieet houden de botten en spieren gezond en doen het verhoogde risico op heupbreuken teniet”, legt Webster uit.
Betere botgezondheid
Het eetpatroon van mensen heeft een duidelijke invloed op de kans op een heupbreuk, benadrukt ook hoofdonderzoeker Janet Cade. “De uitkomsten bevestigen ons eerdere werk en laten zien dat een vegetarisch dieet het risico op een heupfractuur vergroot, zowel bij mannen als bij vrouwen. Een vegetarisch dieet heeft zo zijn gezondheidsvoordelen, maar het is belangrijk om goed in de gaten te houden dat je wel genoeg van alle essentiële voedingsstoffen binnenkrijgt. Dit is nu eenmaal lastiger wanneer er geen vlees of vis op het menu staat. Een gebalanceerd dieet verlaagt het risico op heupbreuken en verbetert de botgezondheid.”
De zorgkosten voor een heupbreuk zijn in Nederland tussen de 20.000 en 26.000 euro per persoon en zullen in 2030 naar schatting met 50 procent toenemen. Jaarlijks breken zo’n 25.000 ouderen hun heup. De totale kosten bedroegen in 2019 al bijna 1 miljard euro per jaar.
