Maak kennis met molnupiravir.
Onlangs kwam de Amerikaanse farmaceut Merck met veelbelovend nieuws. Ze bleken een verrassend effectief antiviraal medicijn te ontwikkelen dat een belangrijke troef kan zijn in onze strijd tegen het coronavirus. Deze ‘wonderpil’ tegen corona, molnupiravir genaamd, zal binnenkort mogelijk ook door het Europees medicijnagentschap (EMA) worden beoordeeld. Maar is al die opwinding over de pil terecht? En wat betekent de opkomst van deze pil voor de al bestaande vaccins?
Molnupiravir
Laten we bij het begin beginnen. Want wat is molnupiravir eigenlijk precies? “Molnupiravir is een experimenteel medicijn dat oraal toegediend wordt,” vertelt viroloog Vinod Balasubramaniam. “Vervolgens remt het de replicatie van SARS-CoV-2; de veroorzaker van COVID-19.” Dit betekent dat het virus zich niet zo makkelijk meer kan reproduceren, waardoor de kans dat je na een positieve test in het ziekenhuis belandt of aan de ziekte overlijdt, aanzienlijk wordt verkleind. “Het vermindert het risico op ziekenhuisopname of overlijden met 50 procent, zo liet een tussentijdse analyse van een klinische studie zien,” aldus Balasubramaniam. Bovendien lijkt de ‘wonderpil’ te werken tegen de meest voorkomende coronavarianten.
Behandelingen
Het zijn bemoedigende resultaten. Want op dit moment bestaan er nog niet veel doeltreffende behandelingen tegen COVID-19. “De behandelingen die er zijn, zijn vaak duur, moeilijk toe te dienen, nog niet algemeen verkrijgbaar of slechts marginaal effectief,” legt Balasubramaniam uit. “Molnupiravir, oorspronkelijk ontwikkeld om griep te behandelen, zou veel van deze uitdagingen kunnen oplossen.” Wanneer je met COVID-19 bent gediagnosticeerd, moet je zo snel mogelijk tweemaal daags, gedurende vijf dagen, de pil slikken. Omdat het slechts een pil is, hoeft de patiënt niet naar het ziekenhuis te komen, wat natuurlijk een stuk eenvoudiger is dan andere COVID-19-behandelingen, waar dure intraveneuze transfusies voor nodig zijn. “Dit verkleint de kans dat een geïnfecteerd persoon het virus overdraagt aan medisch personeel en voorkomt mogelijke complicaties die gepaard gaan met transfusies,” onderstreept Balasubramaniam.
Het SARS-CoV-2-virus, dat COVID-19 veroorzaakt, is een zogenoemd RNA-virus. Het maakt kopieën van zichzelf door instructies te coderen op RNA, dat bestaat uit ‘basis’ -moleculen, namelijk cytosine, guanine, adenine, en uracil, ook wel afgekort als C, G, A en U. molnupiravir kan vervolgens U (uracil) of C (cytosine) nabootsen. Wanneer het virus dit vervolgens in zijn RNA opneemt, veroorzaakt het medicijn genetische mutaties die het virus belemmeren. Cruciaal is dat het medicijn dus het virus voor de gek kan houden, maar menselijke cellen niet. Dit betekent dat molnupiravir een gericht effect heeft en de menselijke cellen voor het grootste deel met rust laten. Hierdoor zijn er nog geen specifieke bijwerkingen van molnupiravir ontdekt.
Volgens Merck kan het medicijn een belangrijke troef worden in onze voortdurende strijd tegen het coronavirus. “Veel landen hebben nog altijd onvoldoende toegang tot vaccins,” vertelt Balasubramaniam. “En de niet-gevaccineerden vormen nog steeds de meerderheid van de ziekenhuisopnames en sterfgevallen over de hele wereld. Behandelingen voor COVID-19 blijven daarom een essentieel onderdeel van onze reactie op de pandemie. Het ontwikkelen van nieuwe medicijnen om een ziekte te behandelen is echter duur en tijdrovend. Daarom worden er graag kant-en-klare medicijnen overwogen die al veilig werden geacht voor gebruik tegen andere aandoeningen. Molnupiravir vereist weliswaar meer tests en beoordelingen, maar het biedt ook de mogelijkheid van een sterkere, meer gerichte aanpak.”
Vaccins
Dat doet ook gelijk een andere prangende vraag rijzen. Want wat betekent de opkomst van deze ‘wonderpil’ voor de al bestaande vaccins? Kunnen we die schrappen? “Dit is een hele belangrijke kwestie om te begrijpen,” benadrukt Balasubramaniam. “Vaccins blijven het ultieme schild voor onze strijd tegen de pandemie. Vaccins bieden een langdurige en robuuste bescherming tegen COVID-19 vóór de infectie zelf op het toneel is verschenen. Ze trainen ons lichaam om ooit klaar te zijn om deze ziekte te bestrijden. En dat is iets wat een antivirale pil niet kan bieden. Vaccinatie en aanvullende ‘boostershots’ (voor bepaalde personen) moeten dan ook prioriteit blijven voor regeringen over de hele wereld in de strijd tegen de pandemie.”
Verschil
Volgens de viroloog is het echter een goede stap dat een werkend en doeltreffend medicijn toegevoegd wordt aan onze ‘wapens’ om COVID-19 en toekomstige pandemieën te bestrijden. Bovendien blijkt molnupiravir een groot verschil te kunnen maken. “Voor mensen met een milde vorm van COVID-19 zou het de progressie naar een ernstigere, zelfs levensbedreigend ziektebeeld kunnen voorkomen,” zegt Balasubramaniam. “Wat dat betreft kan het een alternatieve aanpak zijn om ernstige vormen te voorkomen bij mensen die niet gevaccineerd willen worden of mensen die niet goed reageren op vaccins en bijvoorbeeld een ernstig verzwakt immuunsysteem hebben.”
Ondanks de veelbelovende resultaten is enige terughoudendheid op dit moment nog op zijn plaats. “We moeten zorgvuldig met de resultaten omgaan,” zegt Balasubramaniam. “We hebben tot nu toe nog beperkte onderzoeksresultaten. Maar als de bevindingen aanvullend wetenschappelijk onderzoek doorstaan en molnupiravir ook werkzaam blijkt onder een grotere populatie, is dit heel groot nieuws. Aangezien de huidige onderzoeksgegevens alleen bij niet-gevaccineerde personen zijn gedaan, valt nog te bezien hoe het geneesmiddel zal reageren bij gevaccineerde personen die lijden aan doorbraakinfecties (die ernstige symptomen vertonen). Maar tot nu toe is het allemaal veelbelovend.”
