We weten allemaal dat bewegen gezond is, maar uit nieuw onderzoek blijkt dat veel zitten misschien wel gevaarlijker is dan we dachten. Ook als je regelmatig sport, kan een kantoorbaan of Netflixverslaving je gezondheid ondermijnen.
Een internationale studie, die gepubliceerd werd in het vakblad Journal of the American College of Cardiology, laat zien dat er een soort magische grens bestaat: wie meer dan 10,6 uur per dag zit, ligt of hangt, loopt een veel groter risico op hartproblemen. En dat geldt óók voor mensen die netjes volgens de richtlijnen sporten.
Opzet van de studie
De wetenschappers volgden 89.530 mensen via de Britse UK Biobank, met een gemiddelde leeftijd van 62 jaar. Ruim 56 procent van de deelnemers was vrouw. In plaats van mensen simpelweg te vragen hoeveel ze bewegen – wat vaak tot overschatting leidt – gebruikten ze bewegingssensoren om het exacte activiteitspatroon gedurende zeven dagen te meten. Gemiddeld zaten de deelnemers 9,4 uur per dag. Na acht jaar deden de onderzoekers een follow-up. Ongeveer 3.600 mensen (4,9 procent) ontwikkelden tijdens deze periode boezemfibrilleren (een hartritmestoornis), zo’n 1.850 deelnemers (2,1 procent) kregen te maken met hartfalen en bij 1.610 mensen (1,8 procent) werd een hartinfarct vastgesteld. 846 deelnemers (0,9 procent) overleden aan hart- en vaatziekten.
Zittende mensen hebben vaker problemen
Bij de analyse van de resultaten bleek dat deze hartproblemen veel vaker ontstonden bij mensen die meer dan 10,6 uur per dag zittend of liggend doorbrachten. Interessant genoeg bleek dat niet alle hartproblemen op dezelfde manier samenhingen met zitgedrag. Bij boezemfibrilleren en hartinfarcten nam het risico geleidelijk toe naarmate mensen meer zaten. Maar bij hartfalen en overlijden door hartproblemen was er een duidelijk omslagpunt: boven de 10,6 uur zitten per dag schoot het risico omhoog. Het verrassende aan dit onderzoek is dat zelfs fanatieke sporters niet ontsnappen aan de gevaren van te veel zitten. Wie keurig de aanbevolen 150 minuten per week sport, maar verder vooral zit, loopt nog steeds een verhoogd risico op hartfalen en overlijden door hartproblemen.
Meer bewegen doet veel
Gelukkig is er ook goed nieuws: zelfs kleine aanpassingen kunnen al helpen. Door dagelijks 30 minuten zitten te vervangen door stevige beweging, daalt het risico op hartfalen met 15 procent en de kans op overlijden door hartproblemen met 10 procent. Zelfs beweging die niet intensief is, helpt: in dat geval was er nog steeds een daling van 6 procent voor hartfalen en 9 procent voor hartgerelateerd overlijden.
Studie niet perfect
De wetenschappers plaatsen zelf enkele kanttekeningen bij hun studie. Zo konden ze niet zien of het uitmaakt waar en waarom mensen zitten – een dag achter je bureau heeft mogelijk een ander effect dan een dag op de bank. Ook zijn de bewegingssensoren (die om de pols werden gedragen) niet perfect in het onderscheiden van staan en zitten. Andere mogelijke beperkingen zijn dat het lastig is om precies te meten wat er gebeurt als zittende tijd wordt vervangen door andere activiteiten, en dat de gegevens kunnen verschillen afhankelijk van waar een bewegingsmeter op het lichaam wordt gedragen.
Toch is het advies simpel: het kan zeker geen kwaad om onder die 10,6 uur te blijven. Een staand bureau, wandelend vergaderen, of gewoon elk uur even een rondje door het kantoor – het kan allemaal helpen. De kans is namelijk groot dat je, als je een baan op kantoor hebt, te veel zit. Nederlanders zitten gemiddeld 9,1 uur per dag, blijkt uit de leefstijlmonitor van 2023. Jongeren en jongvolwassenen zitten het meest, met gemiddeld ruim 10 uur per dag, terwijl kinderen met 7,3 uur het minst zitten. Vooral doordeweekse dagen dragen bij aan het hoge zitgemiddelde. In het weekend zitten we iets minder, maar nog altijd veel: gemiddeld 8,2 uur per dag. Dus… tijd om op te staan en een wandelingetje te maken?
