Vaste stofdeeltjes fosfor ontdekt op komeet 67P / Churyumov-Gerasimenko

En met die ontdekking zijn nu alle essentiële elementen voor het ontstaan van leven een keer op een komeet aangetroffen.

Het leven op aarde is gebaseerd op zes belangrijke elementen (zie kader). Hoe die elementen op aarde zijn beland? De heersende theorie is dat kometen deze tijdens inslagen op aarde hebben afgeleverd. Wetenschappers proberen die theorie echter nog steeds hard te maken. Ondertussen zijn vijf van de essentiële elementen al een keer op een komeet aangetroffen. En nu presenteren onderzoekers het slotstuk. Want voor het eerst zijn er namelijk ook vaste stofdeeltjes fosfor op een komeet ontdekt.

Onderzoekers troffen de vaste stofdeeltjes fosfor aan op komeet 67P / Churyumov-Gerasimenk. Deze komeet was het einddoel van de ESA-ruimtesonde Rosetta, die op 2 maart 2004 gelanceerd werd en tien jaar later, in 2014, bij de komeet arriveerde. De ontdekking is niet geheel een verrassing. “Er is al eerder gasvormig fosfor ontdekt in de coma van komeet 67P,” vertelt onderzoeker Esko Gardner aan Scientias.nl. “Het was daarom heel waarschijnlijk dat het ook als vaste stof in de komeet aanwezig zou zijn.” Instrumenten aan boord van ruimtesonde Rosetta waren echter niet gevoelig genoeg om dit aan te tonen. “TOF-SIMS wordt meestal gebruikt om de geoxideerde vormen van fosfor te vinden,” gaat Gardner verder. En dus bleef het al dan niet voorkomen van vaste deeltjes fosfor op komeet 67P in nevelen gehuld.

Vaste stofdeeltjes
Maar onderzoekers komen nu met groot nieuws. Want met behulp van het COSIMA-instrument (COmetary Secondary Ion Mass Analyzer) zijn ze nu toch op vaste stofdeeltjes fosfor op Rosetta’s komeet gestuit. De deeltjes werden verzameld op de doelplaten van het instrument, die vervolgens op afstand werden gefotografeerd. De afzonderlijke deeltjes werden uit deze afbeeldingen gefilterd en vervolgens gemeten met een massaspectrometer. Overigens troffen de onderzoekers niet alleen fosfor aan. Want naast de vast stofdeeltjes fosfor, ontdekten ze ook vaste deeltjes fluor. “Natuurlijk was de ontdekking van fluor een mooie toevoeging,” zegt Gardner.

Kometen als transporteurs
Het is een interessante ontdekking. Want het betekent dat alle noodzakelijke elementen voor het ontstaan van leven nu op een komeet zijn ontdekt. En dat maakt het steeds aannemelijker dat de cruciale elementen voor het ontstaan van leven door kometen op onze planeet zijn afgeleverd. Daarbij fungeren kometen eigenlijk als transporteurs. “Kometen worden over het algemeen gezien als versteende overblijfselen van het protoplanetaire gebied,” legt Gardner uit. “Dit is de plek waar de ster zich vormt en wat tevens de oorsprong is van alle zwaardere elementen. Dit betekent dat een komeet een soort momentopname geeft van de omstandigheden waarin de aarde zich heeft gevormd. Nadat de elementen op aarde waren afgeleverd, kregen ze vervolgens de kans om te reageren en complexere moleculen te vormen, in plaats van in steen te veranderen of de ruimte in geblazen te worden.”

Al met al voegt de studie een puzzelstukje toe aan het grotere vraagstuk over het ontstaan van leven op aarde én de rol van kometen in dat verhaal. En daarmee lijkt het steeds duidelijker te worden dat organisch verrijkte materiaal zijn weg naar kometen en stofdeeltjes vindt die vroeg of laat op planeten inslaan en zo de basis voor leven kunnen vormen. Een interessante vervolgvraag is dan natuurlijk of kometen ook deze cruciale elementen naar andere planeten dan de aarde vervoerd hebben…