Valentijnsdag: vijf dingen die je moet weten

kaartje

Of je het nu geweldig vindt of het maar een commercieel gedoe acht: je kunt er niet omheen. Het is weer Valentijnsdag. Tijd voor vijf leuke Valentijns-feitjes waarmee je je vermaken kunt terwijl je op je kaartjes wacht!

1. Ook Sint Valentijn werd gedumpt
In de geschiedenis van de Rooms-Katholieke kerk stuiten we op twee heilige Valentijnen die naar verluidt beiden op 14 februari omwille van hun geloof zijn gedood. De ene Valentijn was een bisschop. De andere een priester. Bij historici wil het bestaan van deze twee heiligen er niet zo in. De verhalen van de twee Valentijnen zijn namelijk bijna identiek, wat niet echt bijdraagt aan de geloofwaardigheid. Het is mogelijk allemaal de schuld van monikken die in de zesde en zevende eeuw de opdracht kregen om het leven van heiligen te beschrijven. “Ze kregen lijsten met daarop namen om verhalen over te schrijven en als ze geen feiten hadden, moesten ze die maar bedenken,” stelt onderzoeker Julie Langford. “Dus het is geen toeval dat Valentijn de priester en Valentijn de bisschop op dezelfde dag geboren werden en beiden hun hoofd kwijtraakten.” Toen de Rooms-Katholieke kerk in de jaren zestig de heiligenkalender nog eens onder de loep nam, werd besloten gelovigen niet langer te verplichten de Valentijnen te gedenken. In feite werden de Valentijnen – mede door hun twijfelachtige levensverhalen – gedumpt.

2. Valentijn weet van niets
De Valentijnen mogen dan hun plekje op de kalender met verplichte gedenkdagen zijn kwijtgeraakt: één keer per jaar heeft toch iedereen het even over ze. Of niet? Volgens onderzoekers is het puur toeval dat de Valentijnen met de dag waarop we anderen onze liefde verklaren verstrengeld zijn geraakt. De Engelsen zouden 14 februari gekozen hebben om hun liefde te laten blijken. Dat heeft verder niets met heilige Valentijnen te maken. Waarschijnlijk werd Valentijn er later bij gehaald om de dag der liefde wat meer verhaal mee te geven.

3. In de Middeleeuwen werden al Valentijnskaarten gestuurd!
Wie denkt hip te zijn door een Valentijnskaart te schrijven of Valentijnsgedicht te dichten, heeft het mis. Valentijnskaarten en -gedichten werden al in de vijftiende eeuw vervaardigd. Zo is er in Groot-Brittannië een gedicht bewaard gebleven dat prins Karel van Orléans aan zijn vrouw schrijft en waarin hij haar aanduidt als zijn ‘Valentijn’. En begin deze eeuw ontdekte men in de British Library een Valentijnsboodschap die Margery Brews in 1477 aan haar verloofde schreef. Behalve kaartjes en gedichtjes zouden Engelsen in sommige kringen op Valentijnsdag ook lootjes hebben getrokken: de naam op het lootje verraadde met wie je een keertje uit mocht.

De brief van Margery Brews. Afbeelding: British Library.
De brief van Margery Brews. Afbeelding: British Library.

4. Het is écht commercieel gedoe
De Engelsen waren er dus al vroeg bij. Wij nuchtere Hollanders hadden wat meer tijd nodig. Pas eind jaren veertig van de vorige eeuw deed de Valentijnsdag hier zijn intrede en niet om de lieflijke redenen die je daar wellicht achter zoeken zou. Nee: Valentijnsdag werd hier vrij zakelijk ingevoerd. Terwijl ons land volop bloemen exporteerde, werd er in eigen land (met name in de eerste maanden van het jaar) maar weinig geld aan bloemetjes uitgegeven. In een poging daar wat aan te doen, stelde een bestuurslid van de Vereniging De Nederlandse Bloemisterij voor om – naar Amerikaans voorbeeld – een dag in het leven te roepen waarop mensen elkaar bloemen stuurden of gaven. Dat daar geld mee te verdienen was, bleek immers wel uit het feit dat er juist rondom de Amerikaanse Valentijnsdag volop vraag was naar de Hollandse bloemen. Natuurlijk hadden die bloemisten ook wel in de gaten dat zo’n Valentijnsdag niet geïntroduceerd moest worden als een zakelijk buitenkansje om de burger wat extra geld uit de zak te kloppen en dus bedachten ze een slimme marketingtruc. Mensen konden vrienden, familieleden of kennissen die ze sterk waardeerden aanmelden en een aantal daarvan kreeg vervolgens van de Vereniging van de Nederlandse Bloemisterij een zogenoemd ‘Valentijnshuldeblijk’ in de vorm van een boeket of chocolade. Daar werd wat publiciteit aan gegeven en gehoopt werd dat mensen het jaar erop op eigen houtje naar de bloemist zouden komen om geliefden of vrienden op deze dag in het zonnetje te zetten.

5. We zijn er een beetje klaar mee
Onderzoekjes tonen aan dat Valentijnsdag steeds minder populair is. Deed in 2013 nog iets meer van een kwart van de Nederlanders iets speciaals op 14 februari, in 2014 was dat al iets minder dan een kwart. Belangrijkste redenen om Valentijnsdag links te laten liggen? Mensen vinden het maar een commercieel gedoe. Tja, geef ze eens ongelijk.

Bronmateriaal

"Valentijnsdag" - KNAW.nl
"The Story Behind Valentine's Day" - USF.edu
"Bijna één op de vier Nederlanders geeft blijk van liefde" - Qanda.nl
"‘Valentijnsdag – dat is toch iets buitenlands, iets commercieels?’" - KNAW.nl
De foto bovenaan dit artikel is gemaakt door Jamie Henderson (cc via Flickr.com).

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd