Er zit 40 procent meer distikstofoxide, oftewel lachgas, in de lucht dan veertig jaar geleden. En dat hebben wij zelf veroorzaakt. In 2020 kwam er meer dan 10 miljoen ton van het broeikasgas vrij in de atmosfeer, voornamelijk door de agrarische sector.
Dat blijkt uit een nieuw rapport van het Global Carbon Project over het gas dat krachtiger is dan CO2 en zelfs methaan. Boeren zijn verantwoordelijk voor bijna driekwart van de door mensen veroorzaakte uitstoot van lachgas in de afgelopen tien jaar. Dat komt met name door het gebruik van kunstmest en gewone mest op akkerland.
Niets aan de hand
In een tijd waarin we er alles aan moeten doen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen, stroomt lachgas de atmosfeer in alsof er niets aan de hand is. In 2020 en 2021 bereikte de uitstoot van het gas een recordniveau volgens de onderzoekers uit Boston. Op aarde vervuilt stikstof – het belangrijkste bestanddeel van lachgas – de grond, het water en de lucht. Dat weten we wel van de huidige stikstofdiscussie in ons land, waarbij boeren grote natuurgebieden verpesten door hun stikstofuitstoot. In de atmosfeer beschadigt het lachgas de ozonlaag en verergert het de opwarming.
Grootste studie ooit
De uitstoot van de agrarische sector was in 2020 zo’n 8 miljoen ton, een toename van 67 procent vergeleken met 1980, blijkt uit de grootste studie naar het onderwerp ooit. De conclusies zijn gebaseerd op miljoenen metingen in de afgelopen vier decennia op land en in de atmosfeer, maar ook in zoetwater en in de oceaan. Er werkten 58 onderzoekers van 55 organisaties in 15 landen mee aan het onderzoek. En die zijn niet blij.
“De uitstoot van lachgas moet omlaag om de opwarming van de aarde onder de 2 graden te houden, zoals in het akkoord van Parijs is afgesproken”, zegt hoofonderzoeker Hanqin Tian, duurzaamheidsprofessor aan Boston College. “Het verminderen van de uitstoot van distikstofoxide is de enige oplossing aangezien er op dit moment geen technologie bestaat die het uit de atmosfeer kan verwijderen.”
Te veel mest
De concentratie van lachgas in de atmosfeer was in 2022 ongeveer 336 deeltjes per miljard, een toename van 25 procent ten opzichte van het pre-industrieel niveau. Dat is veel meer dan bijvoorbeeld het IPCC eerder voorspelde.
Alle boeren op de wereld gebruikten in 1980 samen nog maar 60 miljoen ton aan stikstofkunstmest (vooral bedoeld om het stikstofniveau in de grond weer op peil te brengen). Tegen 2020 was dat opgelopen tot 107 miljoen ton. Tegelijkertijd droeg dierlijke mest in 2020 bij voor 101 miljoen ton, bij elkaar is dat dus 208 miljoen ton. En het ergste: lachgas veroorzaakt 300 keer meer opwarming dan CO2.
De grootste vervuilers
De tien landen die het meeste lachgas uitstoten zijn China, India, de VS, Brazilië, Rusland, Pakistan, Australië, Indonesië, Turkije en Canada. Het is echter niet allemaal kommer en kwel. Sommige landen zijn erin geslaagd om hun uitstoot terug te dringen. Zo neemt de emissie van lachgas in China sinds 2015 af en dringt ook Europa de laatste tien jaar de uitstoot terug. In de VS neemt de emissie van de agrarische sector langzaam toe, terwijl de industrie minder uitstoot. Per saldo blijft het er ongeveer gelijk.
Al sinds 2001 onderzoekt het Global Carbon Project de impact van menselijke activiteit op de uitstoot van broeikasgassen en komt het met een budget voor de drie belangrijkste gassen – CO2, methaan en lachgas – waarbij niet alleen rekening wordt gehouden met de uitstoot, maar ook met de opslag van broeikasgassen.
Zorgwekkend nieuws
In het nieuwste rapport is dus uitgebreid onderzoek gedaan naar de impact van distikstofoxide. De conclusies zijn reden voor de onderzoekers om te adviseren om veel meer in te zetten op het terugdringen van lachgasemissies door bijvoorbeeld te zorgen dat boeren minder stikstofkunstmest en dierlijke mest gebruiken.
“Hoewel er enkele succesvolle initiatieven zijn ontwikkeld om de stikstofuitstoot terug te dringen, hebben we ontdekt dat er de afgelopen tien jaar nog steeds een versnelling plaatsvond in de mate waarin het gas in de atmosfeer terechtkomt”, aldus directeur van het Global Carbon Project, Josep Canadell. “De toename van distikstofoxide in de atmosfeer was in 2020 en 2021 groter dan in elk ander jaar en meer dan 30 procent hoger dan de gemiddelde toename in het afgelopen decennium.” Zorgwekkende cijfers dus, die weinig goeds betekenen voor de opwarming van de aarde.
