Uitgestorven gewaande muis blijkt toch springlevend

Het Australische muisje houdt zich al 150 jaar verscholen onder een andere naam.

De Goulds muis (Pseudomys gouldii) kan doorgestreept worden op de lijst van uitgestorven dieren. Dat schrijven onderzoekers in een nieuwe studie gepubliceerd in het vakblad PNAS. Men dacht dat het beestje zo’n 150 jaar geleden werd uitgeroeid. Maar al die tijd blijkt het Australische muisje zich te hebben voorgedaan als een naaste verwante.

Uitgestorven
Dat wetenschappers dachten dat de Goulds muis over de kling was gejaagd, is overigens goed te begrijpen. “Het laatste tot voor kort bekende exemplaar werd in 1857, op het vaste land van Australië, gevangen,” vertelt onderzoeker Emily Roycroft in een interview met Scientias.nl. “Dit betekent dat de soort dus al 150 jaar niet meer geregistreerd was.” Het leidt tot een logische conclusie: het beestje moet wel twee eeuwen geleden zijn uitgestorven.

Studie
In een nieuwe studie vergeleken onderzoekers DNA-monsters van acht uitgestorven Australische knaagdieren met 42 levende verwanten. Op die manier probeerde het team een beter beeld te scheppen van de achteruitgang van inheemse soorten sinds de aankomst van Europeanen in Australië. Het onderzoek leidt tot een merkwaardige ontdekking. Want de uitgestorven gewaande Goulds muis blijkt niet te onderscheiden te zijn van de Alice Springs-muis.

Identiteitswisseling
Het blijkt dat het ‘uitgestorven’ Australische muisje zich al 150 jaar verscholen heeft gehouden onder een andere naam. “Met behulp van genomica uit historische museumexemplaren hebben we aangetoond dat de Goulds muis precies hetzelfde is als de Alice Springs-muis,” onderstreept Roycroft. “Het is een typisch geval van identiteitswisseling. De Goulds muis heeft zich dus al die tijd in het volle zicht verstopt, alleen dan onder een andere naam.”

Kleine eilanden
Het is een opvallende ontdekking. De Alice Springs-muis leeft namelijk op verschillende kleine eilanden voor de kust van West-Australië. En dat terwijl oorspronkelijk werd gedacht dat de Goulds muis alleen in de staten Nieuw-Zuid-Wales en in Victoria voorkwam. “Het resultaat kwam aanvankelijk dan ook als een grote verrassing,” zegt Roycroft. “Zeker gezien de enorme geografische scheiding. Maar na de resultaten van onze studie is het duidelijk dat de Goulds muis ooit over het grootste deel van het vasteland van Australië zwierf. De soort is vervolgens gedeeltelijk uitgeroeid en leeft alleen nog op enkele eilanden voor de kust van het West-Australische Shark Bay.”

Herontdekking
Volgens de onderzoeker is de herontdekking van de Goulds muis zowel opwindend als ontnuchterend. “Het is fantastisch dat we nu een soort van de uitstervingslijst kunnen schrappen,” zegt ze. “Inheemse knaagdieren zijn heel belangrijk voor het ecosysteem en spelen een cruciale rol in Australische omgevingen als consumenten van planten, schimmels en ongewervelde dieren. Bovendien dienen ze zelf als prooi voor andere inheemse soorten. Het voortdurende verlies van inheemse knaagdieren uit het Australische landschap kan leiden tot een bredere ineenstorting van het ecosysteem. Dus wat dat betreft is het ongelofelijk belangrijk dat we ze in de toekomst beschermen.”

Tegelijkertijd laat het ook zien hoe dramatisch de ineenstorting van de Goulds muis in minder dan 150 jaar tijd is geweest. De muis die eerst overal op het vaste land te vinden was, leeft nu alleen nog maar op enkele eilanden voor de kust van West-Australië. Dat is een enorme instorting van de populatie.

Aankomst van de Europeanen
Naast de Goulds muis onderzocht het team ook nog zeven andere uitgestorven inheemse soorten. Opvallend is dat ze allemaal een relatief hoge genetische diversiteit hadden vlak voordat ze uitstierven. Dit suggereert dat ze vóór de komst van Europeanen in groten getale voorkwamen. “Dit laat onmiskenbaar zien dat genetische diversiteit dus geen garantie biedt tegen uitsterven,” stelt Roycroft. “De omgeving en bedreigingen veranderden na de komst van de Europeanen zo drastisch snel, dat deze soorten niet de kans kregen om zich aan te passen. Dit werd veroorzaakt door een aantal verschillende factoren, waaronder de introductie van wilde katten, vossen en andere invasieve soorten, de omzetting naar landbouwgrond, ongepaste brandbestrijding en de verspreiding van nieuwe ziektes.”

Volgens de onderzoeker toont de studie aan hoe belangrijk het is om de resterende populaties te behoeden van de ondergang. “Het is geweldig dat we nu nog een kans hebben om de Goulds muis – of de Alice Springs-muis – te beschermen,” zegt ze. “Maar de soort blijft kwetsbaar voor uitsterving. Restpopulaties bevatten slechts een fractie van de oorspronkelijke genetische diversiteit. Dit betekent dat de soort minder veerkrachtig is tegen toekomstige veranderingen in het milieu en vatbaarder is voor ziektes. We lopen het risico om veel biodiversiteit in Australië te verliezen. En op dit moment wordt er nog onvoldoende gedaan om dat te voorkomen.”

Wist je dat…

…het wel vaker voorkomt dat wetenschappers uitgestorven gewaande diersoorten herontdekken? Zo blijkt ook een zangvogel op de Bahama’s gewoon springlevend te zijn. En ook het schomburgk-hert is waarschijnlijk iets te vroeg uitgestorven verklaard.

Bronmateriaal

"Shock find brings extinct mouse back from the dead" - Australian National University

Interview met Emily Roycroft

Afbeelding bovenaan dit artikel: Australian Wildlife Conservancy Photographer: Wayne Lawler

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd