Nog niet eerder zagen onderzoekers in zo’n korte tijd – krap 12 maanden – zo’n groot deel van het rif verbleken.
Tot die conclusie komen onderzoeker Terry Hughes en James Kerry. De twee mannen werken voor het ARC Centre of Excellence for Coral Reef Studies aan de James Cook University in Australië. De onderzoekers observeerden – voor het tweede jaar op rij – meer dan 8000 kilometer Great Barrier Reef vanuit de lucht. Daarnaast bestudeerden ze de afgelopen maanden zo’n 800 riffen van dichtbij. Het gaat dan om riffen die in 2016 vanuit de lucht werden bestudeerd.
Somber beeld
De onderzoeken van vorig jaar en dit jaar schetsen afzonderlijk van elkaar, maar in het bijzonder gecombineerd een zeer somber beeld, vertelt Hughes. In 2016 verbleekte een derde deel van het rif sterk (het gaat dan om het noordelijk deel). In 2017 zet de verbleking van het Great Barrier Reef door en treft met name het middelste deel dat ook ongeveer een derde van het rif uitmaakt. “De gecombineerde impact van deze aaneengesloten verbleking beslaat een 1500 kilometer lang deel van het rif, waardoor alleen het zuidelijke één derde deel van het rif nog onaangetast is,” legt Hughes uit.
Kort op elkaar
“Dit is de vierde keer dat het Great Barrier Reef ernstig verbleekt,” vertelt Kerry. “In 1998, 2002, 2016 en nu in 2017.” Dat twee perioden van verbleking zo dicht op elkaar zitten dat ze bijna in elkaar overlopen, is nieuw. En zorgwekkend. “Zelfs de snelst groeiende koralen hebben zeker een decennium nodig om zich te herstellen,” vertelt Kerry. Het betekent dat de koralen die in 2016 in de problemen kwamen niet de tijd is gegund om er weer bovenop te komen. “Verbleekte koralen zijn niet per se dode koralen, maar in het ernstig getroffen centrale gebied verwachten we veel koraal te verliezen.”
De verbleking van het koraal is het resultaat van recordbrekend hoge watertemperaturen die weer ontstaan door de opwarming van de aarde. Vorig jaar vielen die temperaturen door toedoen van El Niño nóg wat hoger uit. “Dit jaar, 2017, zien we ook op grote schaal verbleking, zelfs zonder dat El Niño daarbij helpt,” stelt Hughes. Naast de hoge temperaturen heeft het rif dit jaar ook een andere tegenslag te verwerken gehad: eind maart sloeg de tropische cycloon Debbie toe. Een 100 kilometer lang deel van het rif is daarbij beschadigd geraakt. “Het rif worstelt duidelijk met meerdere factoren. De opwarming is zonder twijfel het meest ernstig. Als de temperaturen blijven stijgen, zullen de koralen vaker en vaker met dit soort gebeurtenissen te maken krijgen: een opwarming van 1 graad Celsius heeft in de afgelopen 19 jaar al vier perioden van heftige verbleking veroorzaakt. Uiteindelijk moeten we de uitstoot van koolstof terugdringen en de tijd die rest om dat te doen, is beperkt.”