En ook deze, waarschijnlijk rotsachtige planeet, bevindt zich net als zijn broertje in de veelbelovende leefbare zone.
Op iets meer dan 100 lichtjaar afstand, in het zuidelijke sterrenbeeld Goudvis, vinden we de kleine, koele rode dwerg TOI 700. De ster heeft ongeveer 40 procent van de massa en grootte van onze zon en is aanzienlijk koeler. Tot voor kort dachten astronomen dat er rond de ster drie planeten cirkelden. Maar met behulp van nieuwe gegevens van planetenjager TESS, hebben onderzoekers nu een nieuw lid van de familie aan het licht gebracht.
TOI 700 e
Het gaat om een planeet die de naam TOI 700 e heeft gekregen. De exoplaneet is vrijwel net zo groot als de aarde, waarschijnlijk rotsachtig en doet er zo’n 28 dagen over om een rondje rond zijn moederster te voltooien. Wat bovendien heel interessant is, is dat hij zich in de zogenoemde leefbare zone bevindt. Dit betekent dat de planeet zich op de juiste afstand van zijn ster bevindt waardoor er weleens vloeibaar water op het oppervlak te vinden zou kunnen zijn.
Eerder ontdekte planeten
Met name dat laatste is een hele interessante ontdekking. Het betekent namelijk dat er rond de rode dwergster twee planeten zich in de leefbare zone bevinden. Zoals gezegd herbergt TOI 700 meerdere planeten. De binnenste planeet – TOI 700 b – is bijna net zo groot als onze aarde, is waarschijnlijk rotsachtig en voltooit elke 10 dagen een rondje rond zijn moederster. De middelste planeet – TOI 700 c – is ongeveer 2,5 keer groter dan de aarde en heeft zestien dagen nodig om een rondje rond de ster te voltooien. De derde planeet – TOI 700 d – is zo’n 20 procent groter dan de aarde, draait in 37 dagen rond de ster en ontvangt ongeveer 86 procent van de energie die onze zon aan de aarde levert. En ook TOI 700 d bevindt zich net zoals de nieuw ontdekte exoplaneet in de leefbare zone.
Leefbare zone
Dit is één van de weinige systemen waarin meerdere, kleine planeten zich in de leefbare zone bevinden,” zegt onderzoeker Emily Gilbert. “Dit maakt het TOI 700-systeem een opwindend doelwit voor vervolgwaarnemingen. Planeet e is ongeveer 10 procent kleiner dan planeet d, dus het systeem laat ook zien hoe aanvullende TESS-waarnemingen ons helpen om steeds kleinere werelden te vinden.”
Wanneer onderzoekers moeten beoordelen of een planeet wellicht leven herbergt, kijken ze met name naar één – in hun ogen – cruciale factor: de afstand tussen de planeet en zijn ster. Als die afstand te groot is, zal eventueel water op het oppervlak van de planeet bevriezen. Is de afstand te klein, dan zal eventueel water op het oppervlak van de planeet verdampen. De theorie is gebaseerd op wat we in ons eigen zonnestelsel zien gebeuren. Mars is te ver van de zon verwijderd. Venus staat te dichtbij. En de aarde staat precies op de juiste plek (oftewel: in de leefbare zone).
De missie van TESS blijkt tot dusver een daverend succes. De planetenjager lijkt namelijk met het grootste gemak de ene exoplaneet na de andere op te sporen. Dit doet de telescoop door langdurig (ongeveer 27 dagen achtereen) naar grote delen van de lucht te turen. Dit stelt de planetenjager in staat om veranderingen in de helderheid van een ster op te merken. En als die helderheid periodiek afneemt, is het bingo. Zo’n ‘dipje’ in de helderheid van een ster kan er namelijk op wijzen dat er een planeet rond de ster cirkelt die zo af en toe een deel van het sterlicht tegenhoudt.
Zuidelijk halfrond
TESS werd in april 2018 gelanceerd en opende in juli van datzelfde jaar de jacht op nabije planeten. Sindsdien heeft de telescoop al heel wat exoplaneten ontdekt. Eerst rond sterren die twinkelen aan de zuidelijke hemel, daarna rond sterren aan de noordelijke hemel. In 2020 keerde TESS voor aanvullende waarnemingen terug naar de zuidelijke hemel. En dat is maar goed ook. Dankzij dit extra jaar aan observaties konden astronomen veel meer gegevens verzamelen. En dat leidde tevens tot de ontdekking van de intrigerende planeet TOI 700 e. “Als de planeet iets dichterbij had gestaan of iets groter was geweest, hadden we ‘m misschien in het eerste jaar al gevonden,” denkt onderzoeker Ben Hord. “Het signaal was echter zo zwak, dat we het extra jaar aan observaties nodig hadden om de planeet aan het licht te brengen.”
Vervolgwaarnemingen van het TOI 700-systeem zijn momenteel al gaande. De onderzoekers hopen dat dit meer inzicht in dit zeldzame zonnestelsel, waarin maar liefst twee planeten zich in de leefbare zone ophouden, zal opleveren. Daarnaast kijken astronomen uit naar de nieuwe dataset waar TESS binnenkort mee op de proppen komt. “TESS heeft zojuist haar tweede jaar aan observaties van de noordelijke hemel voltooid,” zegt onderzoeker Allison Youngblood. “We zijn heel benieuwd naar de opwindende ontdekkingen die in de schat aan verzamelde gegevens verborgen liggen.”
