Slush – we noemen het in het Nederlands ook wel sneeuwbrij – komt veel meer voor op Antarctica dan gedacht. En dat is geen goed nieuws, want deze modderige sneeuw absorbeert veel meer zonlicht, waardoor er nog meer ijs smelt.
Slush is feitelijk gewoon waterige sneeuw, zoals we dat ook in Nederland nog weleens zien als de boel aan het smelten is. Daar hebben ze op Antarctica dus heel veel van. Sterker nog, op het hoogtepunt van de zomer is meer dan de helft van al het smeltwater slush, terwijl dat nauwelijks in de regionale klimaatmodellen is meegenomen.
Geen wolken of schaduw, maar slush
Onderzoekers onder leiding van de University of Cambridge hebben nu met behulp van kunstmatige intelligentie ontdekt dat 57 procent van al het smeltwater bestaat uit slush. De rest bevindt zich in smeltmeren, schrijven ze in Nature. Door de opwarming wordt er meer smeltwater gevormd op het oppervlak van de ijsplaten – het drijvende ijs rond Antarctica dat als een soort buffer werkt voor het gletsjerijs uit het binnenland. Meer smeltwater kan deze ijsplaten instabieler maken of zelfs tot instorting leiden, waardoor de zeespiegel stijgt. De inlandse gletsjers storten dan in de oceaan.
De onderzoekers ontdekten dat slush en smeltmeren leiden tot 2,8 keer meer smeltwater dan voorspeld door de huidige klimaatmodellen. “Tot nu toe was het heel moeilijk om slush vanuit de ruimte met satellieten te meten. Met traditionele meetmethodes kan de brij worden verward met wolken, schaduw, sneeuw of meertjes. Daardoor konden we het niet op grote schaal in kaart brengen en was het dus moeilijk om vast te stellen om hoeveel slush het ging”, vertelt hoofdonderzoeker Rebecca Dell van Cambridge aan Scientias.nl. “Maar met machinelearningtechnieken kunnen we verder gaan dan wat het menselijk oog kan zien en een duidelijker beeld krijgen van hoe slush mogelijk effect heeft op het ijs op Antarctica.”
57 ijsplaten in beeld
De onderzoekers trainden een AI-model om maandelijkse metingen te doen van slush en smeltmeren op 57 ijsplaten tussen 2013 en 2021. “Met machinelearning kunnen we meer informatie van de satelliet gebruiken, omdat het met meer golflengtes van licht kan werken dan wij kunnen zien”, legt Dell uit. “Zo komen we erachter wat wel of niet slush is en kunnen we het AI-model trainen om de sneeuwbrij snel te registreren over het hele continent.”
Ze vervolgt: “Deze slush is nooit eerder op zo’n grote schaal in kaart gebracht dus meer dan de helft van al het oppervlaktesmeltwater is tot nu toe genegeerd. We hebben zoals gezegd ontdekt dat slush op de piek van het smeltseizoen meer dan de helft van het smeltwatergebied op Antarctica beslaat. De klimaatmodellen onderschatten de hoeveelheid die aan het oppervlak smelt, doordat ze geen rekening houden met het albedo-effect – de hoeveelheid licht die een oppervlak reflecteert. Aangezien zowel slush als water in meren meer warmte absorbeert dan het spierwitte sneeuw en ijs, smelt er ook veel meer. Daar wordt nu nog helemaal geen rekening mee gehouden in klimaatmodellen.” Daardoor wordt dus waarschijnlijk onderschat hoe hard het ijs smelt en de zeespiegel stijgt.
Scheuren en breuken
Maar de slush heeft nog meer gevolgen. “Smeltwater op een ijsplaat kan door het gewicht leiden tot breuken in het ijs en in het ergste geval tot het instorten van de ijsplaat. Hoewel we nog geen bewijs hebben gevonden dat slush direct zulke breuken veroorzaakt, weten we dat de vorming ervan vaak voorafgaat aan het ontstaan van smeltmeren en als die maar groot genoeg zijn, barst op een gegeven moment het ijs. Als een ijsplaat dan uiteindelijk instort, is er geen buffer meer voor de ijskap en gaat die ook harder smelten waardoor de zeespiegel stijgt”, legt de onderzoeker uit.
Dell was wel verbaasd door haar resultaten. “Tot deze studie hadden we simpelweg geen idee hoeveel slush er is op de ijsplaten op Antarctica. Dat het meer dan de helft uitmaakt van het oppervlaktesmeltwater, terwijl we dat niet wisten, was heel verrassend.”
