De bossen verdwijnen in een razendsnel tempo.
Tot voor kort werd gedacht dat het Amazoneregenwoud als één van de belangrijkste sponzen voor CO2 fungeerde. Maar onderzoekers komen in een nieuwe studie tot een opmerkelijke ontdekking. Tropische Afrikaanse bergwouden blijken namelijk veel meer koolstof op te slaan dan gedacht; ze halen wat dat betreft zelfs het Amazoneregenwoud in. Goed nieuws? Ja en nee.
Studie
In de studie hebben wetenschappers 72.000 bomen gemeten in 44 berggebieden en twaalf Afrikaanse landen; van Guinee tot Ethiopië en zuidwaarts tot Mozambique. In elk berggebied registreerden ze in afgebakende onderzoekspercelen de diameter, hoogte en soort van elke boom. En op die manier hebben ze gepoogd de koolstofopname in kaart te brengen. Volgens de onderzoekers is een betere kennis van hoeveel koolstof bergwouden opslaan vooral belangrijk voor de tien Afrikaanse landen die enkel in berggebieden tropische bossen hebben.
De wetenschappers die de tropische bossen in de bergen van Afrika nu hebben bestudeerd, waren verrast toen ze ontdekten hoeveel koolstof deze wouden opslaan. Zo blijkt uit de bevindingen dat intacte tropische bossen in Afrikaanse bergen ongeveer 150 ton koolstof per hectare bevatten. Dit betekent dat het in stand houden van één hectare bos compenseert voor de CO2-uitstoot van maar liefst 100 huishoudens. Hiermee slaan de Afrikaanse bergwouden meer koolstof op per oppervlakte-eenheid dan het regenwoud in het Amazonegebied. Bestaande richtlijnen voor Afrikaanse bergwouden – die uitgaan van 89 ton koolstof per hectare – onderschatten dus schromelijk hun aandeel in de mondiale klimaatregeling.
Verrassend
“De resultaten zijn verrassend omdat verwacht wordt dat het klimaat in de bergen juist leidt tot koolstofarme bossen,” legt onderzoeksleider Aida Cuni-Sanchez uit. “De lagere temperaturen in de bergen en de lange perioden dat ze door wolken worden bedekt, zouden de groei van bomen moeten vertragen. Daarnaast kunnen sterke winden en steile, onstabiele hellingen verhinderen dat de bomen heel groot worden, doordat ze omvallen en afsterven.” De tropische bossen in Afrikaanse bergen zijn qua structuur bovendien vergelijkbaar met laaglandbossen in Afrika. “In tegenstelling tot andere continenten vonden we in Afrika in laagland- en bergwouden dezelfde koolstofhoeveelheid per oppervlakte-eenheid,” gaat Cuni-Sanchez verder. “Anders dan we aannamen, blijven grote bomen (met name die met een diameter van meer dan 70 cm) ook overvloedig aanwezig in bergbossen. Het zijn deze grote bomen die veel koolstof op slaan.”
Hoewel dit goed nieuws lijkt, bestaat er ook een groot probleem. En dat is dat deze bossen razendsnel aan het verdwijnen zijn. Het internationale team heeft namelijk ook onderzocht hoeveel tropisch bos er in de afgelopen twintig jaar in Afrika is verdwenen. En de resultaten zijn zorgwekkend. Zo is er 0,8 miljoen hectare bos gekapt, voornamelijk in de Democratische Republiek Congo, Oeganda en Ethiopië. Dit is goed voor de uitstoot van meer dan 450 miljoen ton CO2 in de atmosfeer. Als we op huidige voet doorgaan, zal er tegen 2030 nog eens 0,5 miljoen hectare van deze bossen verdwenen zijn. “Deze bossen zijn niet alleen belangrijk voor biodiversiteit en de klimaatregeling, ze leveren ook water aan miljoenen mensen stroomafwaarts,” vertelt onderzoeker Phil Platts. “Ongeveer 5 procent van de tropische bergwouden in Afrika is sinds 2000 echter gekapt. In sommige landen is dat zelfs meer dan 20 procent.”
De meeste Afrikaanse landen zijn gelukkig voornemens om bos te herstellen. Hoewel bosherstel heel belangrijk is om klimaatverandering tegen te gaan, is het vermijden van ontbossing volgens het team nog belangrijker. De onderzoekers hopen dan ook dat de bevindingen uit de studie autoriteiten ertoe aanzetten om te voorkomen dat er meer bomen in tropische berggebieden worden gekapt. “Zoals uiteengezet in de Overeenkomst van Parijs moet het terugdringen van tropische ontbossing, zowel in laagland- als in bergbossen, een prioriteit zijn,” besluit onderzoeker Martin Sullivan.
