Trekvogels keuvelen onderweg met andere soorten over de route die ze afleggen

Je kent dat wel: op de camping in Frankrijk kom je andere Nederlanders tegen. En al snel gaat het gesprek over: waar kom je vandaan en waar ga je nog heen? Nou, niets menselijks is trekvogels vreemd. Het schijnt dat zij op tussenstops onderweg ook met andere soorten ‘praten’ over hun reis. 

“We weten niet zeker wat ze zeggen, maar het is mogelijk dat vogels tijdens de vlucht oproepen uitzenden om hun soort, leeftijd en geslacht aan te geven. En het kan zeker zo zijn dat deze geluiden te maken hebben met navigatie of het vinden van een geschikte plek voor een tussenstop”, zegt onderzoeker Benjamin Van Doren van de University of Illinois Urbana-Champaign, wiens studie in vakblad Current Biology verscheen.

Maatjes
Uit onderzoek van vorig jaar bleek al dat vogels ‘maatjes worden’ met andere soorten op de stopplaatsen tijdens de trek, maar echt bewijs was er tot nu toe niet. Van Doren denkt dat aangeboren patronen en geheugen nog steeds belangrijk zijn voor het trekgedrag, maar zegt ook dat het tijd is om de zangvogeltrek door een sociale bril te bekijken.

“De laatste jaren wordt het belang van sociale informatie bij vogeltrek steeds meer erkend, maar wetenschappers hebben dit vooral gedocumenteerd bij soorten die overdag of in families reizen”, zegt Van Doren. “De sociale omgeving lijkt echter ook belangrijk te zijn bij soorten als haviken en ooievaars die enorme groepen vormen tijdens hun trek. Jonge vogels leren gedrag door het te observeren bij andere vogels en te kijken hoe ze navigeren, en niet noodzakelijk van familie.”

Nachtelijke opnames
Maar ’s nachts, als de meeste zangvogels reizen, zijn deze visuele kenmerken natuurlijk niet te zien in het donker. Daarom vroeg Van Doren zich af of er nog andere sociale signalen waren. Gelukkig had hij toegang tot geluidsopnames van de nachtelijke vogeltrek in de herfst op 26 locaties in drie jaar tijd in het oosten van Noord-Amerika.

“Deze nachtelijke opnames zijn echt het enige venster op deze massale stroom vogels. Het gaat om honderden miljoenen dieren in de lucht boven de VS in elke willekeurige nacht tijdens de migratie”, zei Van Doren. “Het is iets waar mensen zich meestal niet bewust van zijn omdat het gebeurt als we slapen.”

De in totaal 18.300 uur durende geluidsopnames zouden vóór AI een nachtmerrie zijn geweest om te verwerken. Nu kon het team van Van Doren snel de kenmerkende vluchtgeluiden van 27 soorten detecteren, waaronder 25 zangvogels.

Even lange vleugels
Daarna konden ze bepalen hoe vaak bepaalde oproepen ongeveer tegelijkertijd voorkwamen, waarbij intervallen van 15, 30 en 60 seconden werden getest. Ongeacht het tijdsinterval vonden ze sterkere associaties tussen soorten dan alleen op basis van toeval verwacht kon worden.

De vleugellengte van de soorten en de gelijkenis van hun roep bleken daarbij de belangrijkste factoren. Vogels die ‘maatjes worden’ tijdens tussenlandingen hielden die relaties in de lucht niet in stand. Ze vlogen dus niet per se verder met nauw verwante soorten of vogels die hun voorkeuren voor specifieke habitatten deelden.

“Soorten met een vergelijkbare vleugelgrootte hadden meer kans om samen te vliegen, en vleugellengte is direct gekoppeld aan vliegsnelheid. Als je bedenkt dat twee soorten met dezelfde snelheid vliegen omdat ze dezelfde vleugels hebben, dan is het veel gemakkelijker voor ze om bij elkaar te blijven,” zei Van Doren. “Wat betreft vocalisaties is het mogelijk dat de roep van soorten in de loop van de tijd naar elkaar toe is gegroeid vanwege deze sociale band of dat soorten die toevallig dezelfde roep produceren gewoon meer naar elkaar toe groeien.”

De onderzoeker zegt tot besluit: “Deze studie zet echt vraagtekens bij het al lang bestaande idee dat zangvogels in hun eentje migreren en alleen hun eigen instinct volgen.” Dat is niet alleen leuke informatie, maar ook nuttig om te weten. “Meer leren over de gevolgen van deze sociale verbanden – niet alleen voor de migratie, maar ook voor andere aspecten van hun biologie – is belangrijk voor natuurbeheerders om de risico’s die de dieren lopen in een veranderende wereld, onder controle te houden.”

Bronmateriaal

"Social associations across species during nocturnal bird migration" - Current Biology
Afbeelding bovenaan dit artikel: A. G. Rosales / Pexels

Fout gevonden?

Interessant voor jou

Voor jou geselecteerd