Luchtverontreiniging blijft daarbij met zo’n 400.000 vroegtijdige sterftes per jaar(!) het gevaarlijkst.
Ook in Europa kampen we met luchtvervuiling en geluidshinder. Tevens merken we de gevolgen van klimaatverandering zoals hittegolven en worden we blootgesteld aan gevaarlijke chemische stoffen. Deze zaken gaan ons niet in de koude kleren zitten. Zo blijkt uit een nieuw EEA-rapport dat tot wel dertien procent van de Europeanen sterft door toedoen van een slechte milieukwaliteit.
Gezondheid
De onderzoekers maakten in hun studie gebruik van uitgebreide gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie over de oorzaken van overlijden en ziekte. En het rapport benadrukt dat een aanzienlijk deel van de gezondheidsproblemen in Europa toegeschreven kan worden aan milieuvervuiling veroorzaakt door menselijke activiteiten. Het betekent dat de kwaliteit van het Europese milieu een belangrijke rol speelt voor onze eigen gezondheid en welzijn. “Er bestaat een duidelijk verband tussen de toestand van het milieu en de gezondheid van onze bevolking,” stelt Virginijus Sinkevičius, commissaris voor Milieu, Oceanen en Visserij.
Bedreigingen
Luchtvervuiling blijft de grootste bedreiging voor de gezondheid van Europeanen. Zo blijkt dat meer dan 400.000 vroegtijdige sterfgevallen per jaar in de EU toegeschreven kunnen worden aan luchtverontreiniging. Geluidshinder staat op de tweede plaats en neemt 12.000 vroegtijdige sterfgevallen voor zijn rekening. Op plaats drie vinden we klimaatverandering, met name hittegolven leiden tot veel sterfte.
Ook blijkt uit het rapport dat de meest kwetsbare Europeanen het hardst worden getroffen. Dat komt omdat sociaal achtergestelde gemeenschappen doorgaans kampen met zowel armoede, als een slechte milieukwaliteit én een slechte gezondheid. Daarnaast worden armere gemeenschappen vaker blootgesteld aan meer vervuiling en lawaai en hogere temperaturen. Het rapport onderstreept dan ook dat er gerichte maatregelen nodig zijn om de milieuomstandigheden voor de meest kwetsbaren in Europa te verbeteren. “Iedereen moet begrijpen dat we door voor onze planeet te zorgen niet alleen ecosystemen redden, maar ook levens, met name die van de meest kwetsbaren,” aldus Sinkevičius.
Pandemie
De bevindingen wijzen erop dat het nu belangrijker is dan ooit om de gezondheid en het welzijn van Europese burgers te verbeteren. De aandacht wordt daarbij momenteel toegespitst op de coronacrisis. De pandemie is namelijk een sprekend voorbeeld van de complexe verbanden tussen het milieu, onze sociale stelsels en onze gezondheid. Men denkt bijvoorbeeld dat het coronavirus is overgegaan van dieren op mensen, een onvoorziene uitkomst van de druk die toenemende consumptie op onze natuurlijke systemen legt. “COVID-19 was opnieuw een wake-up call,” zegt Stella Kyriakides, commissaris voor Gezondheid en Voedselveiligheid. “Deze doordringt ons ten zeerste van de relatie tussen ecosystemen en onze gezondheid en de noodzaak om de feiten onder ogen te zien: de manier waarop we leven, consumeren en produceren is schadelijk voor het klimaat en heeft negatieve gevolgen voor onze gezondheid.”
Roer om
Volgens de onderzoekers moet het roer om. Het rapport stelt dat er een geïntegreerde aanpak van milieu- en gezondheidsbeleid nodig is. Hiermee pakken we niet alleen de milieurisico’s aan, maar beschermen we ook de meest kwetsbare groepen. Bovendien is een gezonde natuur heel belangrijk voor de volksgezondheid, de bestrijding van ziekten en het bevorderen van een goede gezondheid en welzijn. En ‘groene oplossingen’ bieden voordelen voor zowel onze gezondheid, als de maatschappij en het milieu.
Groene en blauwe ruimten
Hoe dat eruit moet komen te zien? Het aanleggen van zogenaamde groene en blauwe ruimten in steden is bijvoorbeeld een optie. Denk hierbij aan sport-, speel-, en beweegruimtes, natuurgebieden, plantsoenen in wijken, volkstuintjes, vijvertjes en meren. Groene en blauwe ruimten zorgen in steden voor de nodige afkoeling tijdens hittegolven. Tegelijkertijd vangen ze overstromingswater op, dringen geluidshinder terug en ondersteunen de stedelijke biodiversiteit. En dat is met name goed voor onze geestelijke gezondheid en welzijn.
De punten uit het rapport zijn helder. Door vervuiling en klimaatverandering te bestrijden, zal de gezondheid en het welzijn van veel Europeanen verbeteren. De Europese Unie maakt zich momenteel al sterk voor een nieuwe aanpak. “We zien al verbeteringen in het Europese milieu,” zegt Hans Bruyninckx, uitvoerend directeur van het EEA. “Bovendien ligt er in de Green Deal al een duidelijke nadruk op een duurzame toekomst. Maar het rapport wijst erop dat er krachtige actie nodig is om de meest kwetsbaren in onze samenleving te beschermen, aangezien armoede vaak hand in hand gaat met leven onder slechte milieuomstandigheden en een slechte gezondheid. De aanpak van deze verbanden moet onderdeel zijn van een geïntegreerde aanpak op weg naar een inclusiever en duurzamer Europa.”
