Als we het ‘oude normaal’ op deze wijze blijven omarmen, is er een gerede kans dat we binnen negen jaar al met een opwarming van 1,5 graad moeten zien te dealen.
Ook in 2022 blijven de wereldwijde koolstofemissies onverstoorbaar stijgen. Dat is de zorgwekkende conclusie van een nieuw vrijgegeven rapport van het Global Carbon Project. Hoewel er tijdens de pandemie een duidelijke afname was, komt de uitstoot momenteel weer akelig dicht in de buurt van het niveau van vóór de coronapandemie. Het laat dan ook zien dat COVID-19 de meedogenloze opmars van klimaatverandering niet heeft kunnen remmen. “We zijn ver verwijderd van de emissiereductie die nodig is,” aldus de auteurs.
CO2-uitstoot in 2022
Het nieuwe rapport voorspelt een totale wereldwijde CO2-uitstoot van 40,6 miljard ton (GtCO2) in 2022. Dat is net onder het recordniveau van 2019. Dit wordt met name gevoed door fossiele CO2-emissies die naar verwachting met één procent zullen stijgen ten opzichte van 2021, naar 36,6 GtCO2. De uitstoot door veranderingen in landgebruik (zoals ontbossing) zal in 2022 naar verwachting 3,9 GtCO2 bedragen.
Veranderingen in landgebruik, met name ontbossing, zijn een belangrijke bron van CO2-emissie (ongeveer een tiende van de fossiele uitstoot). 58 procent van de CO2-uitstoot als gevolg van veranderingen in landgebruik wordt veroorzaakt door Indonesië, Brazilië en de Democratische Republiek Congo.
Welke landen de grootste uitstoters zijn? Dat zijn de Verenigde Staten en India, waar de emissies dit jaar naar verwachting met respectievelijk 1,5 procent en zes procent zullen stijgen. De emissies dalen daarentegen juist in China (met 0,9 procent, als gevolg van ingevoerde lockdowns in 2022) en de EU (0,8 procent). De overige landen samen nemen een stijging van 1,7 procent voor hun rekening.
1,5 graad opwarming
De bevindingen uit het rapport tonen onomstotelijk aan dat er geen teken van afname is. De wereldwijde koolstofemissies blijven ook in 2022 recordhoog. “Het jaarverslag van het Global Carbon Project drukt het optimisme over het klimaatbeleid,” aldus Jonathan Symons, hoofddocent politiek en internationale betrekkingen aan de Macquarie School of Social Science. “Ondanks alle netto-nul-toezeggingen in Glasgow en ondanks het schijnbare succes van wind- en zonne-energie, zal de koolstofemissie in 2022 een historische piek bereiken.” En dat is slecht nieuws. Als we op de huidige voet doorgaan, bestaat er een gerede kans dat we binnen negen jaar al met een opwarming van 1,5 graad moeten zien te dealen.
Coronacrisis
Toen de coronacrisis uitbrak en de wereld even stil kwam te liggen, zagen velen deze verschrikkelijke periode als een nieuwe start. Doordat we massaal thuisbleven, daalde de uitstoot door fossiele brandstoffen fors. Wetenschappers stelden voor dat we zouden moeten proberen om na de pandemie de economie ‘groener’ terug te laten groeien. Maar zoals nu blijkt, is een dergelijk ‘groen herstel’ en een afname van emissies die dringend nodig is om de opwarming van de aarde tot 1,5 graad Celsius te beperken, in geen velden of wegen te bekennen. We zijn zelfs bijna terug op het ‘oude normaal’.
Emissiereductie
“De cijfers benadrukken dat de waargenomen emissiereductie in de afgelopen jaren grotendeels het gevolg is geweest van sociale en economische veranderingen, veroorzaakt door de pandemie en de oorlog,” zegt Samantha Hepburn, directeur van het Centre for Energy and Natural Resource Law. “Het is niet het antwoord geweest op fundamentele veranderingen in sociaal en economisch gedrag. In dit tempo zal de wereld al over negen jaar meer dan 1,5 graad zijn opgewarmd. Om catastrofale opwarming van de aarde te voorkomen, zijn onmiddellijke systemische veranderingen in koolstofintensieve activiteiten vereist.”
2050
Of dat gaat lukken, is zeer de vraag. Om verdere opwarming van de aarde een halt toe te roepen, moet de wereldwijde CO2-uitstoot in 2030 zijn gehalveerd, voordat de uitstoot uiterlijk twintig jaar later tot nul is gedaald. Er is echter nog een lange weg te gaan, willen we daadwerkelijk in 2050 CO2-neutraal zijn. In dit geval is er een jaarlijkse afname van ongeveer 1,4 GtCO2 nodig. Om dit in perspectief te plaatsen; dit is vergelijkbaar met de daling die we in 2020 zagen, als gevolg van de COVID-19-lockdowns. En dat benadrukt gelijk de enorme omvang van deze vereiste actie.
COP27
De bevindingen zullen ongetwijfeld ter sprake komen tijdens COP27 in Egypte, waar wereldleiders momenteel samenkomen om de klimaatcrisis te bespreken. “Als we kans willen maken om de opwarming van de aarde tot bijna 1,5 graad Celsius te beperken, zullen deze leiders zinvolle actie moeten ondernemen,” aldus onderzoeksleider Pierre Friedlingstein. “Op dit moment zien we nog niet de actie die nog is.”
Keerpunt
Volgens onderzoeker Corinne Le Quéré hoeft het niet zo ingewikkeld te zijn. “Als regeringen investeringen in schone energie gaan stimuleren en bomen planten in plaats van deze te kappen, zal de wereldwijde uitstoot al snel dalen,” betoogt ze. “We bevinden ons op dit moment op een keerpunt. We mogen niet toestaan dat wereldgebeurtenissen ons afleiden van de dringende en aanhoudende noodzaak om onze uitstoot te verminderen om het mondiale klimaat te stabiliseren.”
Het positieve nieuws is dat de wereldwijde uitstoot sinds 2016 slechts matig is toegenomen. Toch blijft CO2 zich ophopen in de atmosfeer, met alle gevolgen van dien. Naar schatting zal in 2022 de atmosferische CO2-concentratie gemiddeld 417 deeltjes per miljoen bedragen – meer dan 50 procent boven het pre-industriële niveau.
