Mensen die veel druiven, aardbeien, chocolade, koffie en wijn eten of drinken, hebben bijna een kwart minder kans op problemen met hun stofwisseling. Dat blijkt uit het grootste onderzoek ter wereld naar de invloed van polyfenolen op hart- en stofwisselingsziekten. Meer dan 6000 Brazilianen werden acht jaar lang gevolgd.
Metabool syndroom is de benaming voor een verzameling van stofwisselingsproblemen en gezondheidsklachten die vaak tegelijk voorkomen en een groot risico vormen voor hart- en vaatziekten en diabetes. Het lichaam kan de voedingsstoffen niet meer goed verwerken door een combinatie van hormonale en stofwisselingsafwijkingen. Maar er is een smakelijke manier om dit destructieve proces tegen te gaan: polyfenolen. Dit zijn natuurlijke stoffen met antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen. Ze zitten veel in groenten, fruit en andere planten en helpen je lichaam gezond te blijven.
Goed nieuws
“Dit is goed nieuws voor mensen die van fruit, chocolade, koffie en wijn houden”, zegt professor Isabela Benseñor van de Universiteit van São Paulo. “We wisten al dat polyfenolen gezond zijn. Dit onderzoek laat echter niets meer aan de verbeelding over. Eerdere studies zagen al een verband tussen polyfenolen en een lager risico op stofwisselingsstoornissen, maar niet met zo’n grote groep mensen en over zo’n lange periode. De resultaten zijn verbluffend.”
Van de 6378 mensen in het onderzoek kregen er 2031 te maken met stofwisselingsproblemen. De wetenschappers spreken van metabool syndroom als iemand drie of meer van de volgende aandoeningen heeft: veel (schadelijk) buikvet, hoge bloeddruk, hoge bloedsuiker, te veel vetten in het bloed of een slechte vetverdeling in het lichaam. Steeds meer mensen in Brazilië – en in de rest van de wereld – vallen onder deze noemer. In 2013 had bijna 30 procent van de Brazilianen last van stofwisselingsproblemen, in 2022 steeg dit al naar een op de drie. Het metabool syndroom komt voor bij 20 tot 30 procent van de Nederlandse bevolking. Deze groep heeft drie keer zoveel kans op een hartaanval of beroerte vergeleken met mensen zonder het metabool syndroom. Ook hebben ze vijf keer meer kans op het ontwikkelen van diabetes type 2.
Hoeveel polyfenolen zijn nodig?
Er bestaan meer dan 8000 soorten polyfenolen. Ze zitten onder andere in koffie, wijn, fruit, bonen, chocolade en zaden. De deelnemers aan het onderzoek vulden gedetailleerde vragenlijsten over hun eetgewoonten in. Op deze manier werd het aantal polyfenolen dat ze binnenkregen uitgerekend. Het team hield hierbij rekening met de bereidingswijzen en bewerkingsprocessen van het voedsel.
Variatie
Proefpersonen uit de hoogste groep, die gemiddeld bijna 500 mg polyfenolen per dag binnenkregen, hadden 23 procent minder kans op stofwisselingsstoornissen dan mensen uit de laagste groep, die gemiddeld nog geen 200 mg polyfenolen aten. Vooral fenolzuren, die veel in koffie, rode wijn en thee zitten, blijken een effectief goedje. “Variatie in het dieet is belangrijk, want polyfenolen beïnvloeden de darmbacteriën in ons microbioom elk op hun eigen manier”, zegt onderzoeker Renata Carnaúba. “Een breed voedingspatroon met veel verschillende polyfenolen heeft het beste effect op de gezondheid.”
De studie toont aan dat mensen die veel flavanolen binnenkregen – een subgroep van de flavonoïden – 20 procent minder risico liepen op stofwisselingsproblemen. Rode wijn is de grootste bron van flavanolen in deze studie en is verantwoordelijk voor 80 procent van de totale inname. Chocolade zorgde voor 10 procent van de doorgeslikte flavanolen.
Grote beschermende werking
Verder keken de onderzoekers naar het effect van polyfenolen op andere stofwisselingsproblemen, zoals hoge bloeddruk en insulineresistentie. Mensen die veel polyfenolen aten, hadden tot 30 keer minder kans op deze aandoeningen en 17 keer minder risico op verhoogde triglyceridenwaarden. Het team heeft bij de berekeningen zorgvuldig rekening gehouden met risicofactoren zoals leeftijd, geslacht, rookgedrag en lichaamsbeweging.
