De oplossing is verrassend simpel.
De wereldbevolking vergrijst. Het betekent dat de gemiddelde levensverwachting stijgt en dat een groter deel van de bevolking de leeftijd van 65 jaar en ouder bereikt. Hoewel dat op zich goed nieuws is, valt het helaas nogal tegen hoeveel mensen erin slagen om gezond oud te worden. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat het minder dan 10 procent van de mensen lukt om vrij van ziekten te leven en zowel lichamelijk, cognitief als mentaal gezond te blijven tot hun zeventigste levensjaar en daarna. Maar we hoeven niet bij de pakken neer te zitten. Want de oplossing is gelukkig heel eenvoudig.
Gezond dieet
In de nieuwe studie analyseerden onderzoekers gegevens van meer dan 100.000 mensen over een periode van 30 jaar (vanaf 1986). En uit de bevindingen blijkt dat mensen die vanaf hun veertigste een gezond dieet volgen, een 43-84 procent hogere kans hebben om op hun zeventigste zowel fysiek als mentaal goed te functioneren (vergeleken met degenen die dat niet deden). “Mensen die in het midden van hun leven een gezond dieet volgen, hebben dus aanzienlijk meer kans om gezond oud te worden,” vertelt onderzoeker Anne-Julie Tessier. “Dit wijst erop dat je voedingskeuzes in het midden van je leven een belangrijke rol kunnen spelen bij hoe goed je veroudert.”
Specifieke voedingsmiddelen
Heel concreet vonden de onderzoekers dat mensen die een dieet volgden dat rijk is aan fruit, groenten, volle granen, gezonde vetten zoals onverzadigde vetten, noten, peulvruchten en magere zuivelproducten, een grotere kans hadden om gezond oud te worden. Aan de andere kant hadden mensen die meer transvetten, natrium, (rood) vlees en bewerkt vlees nuttigden, minder kans om gezond te verouderen. Iets wat Tessier wel kan verklaren. “Gezonde diëten die rijk zijn aan fruit, groenten, volle granen en plantaardige oliën leveren vezels, gezonde vetten, vitamines, mineralen en antioxidanten die de cellulaire functie in het hele lichaam ondersteunen, inclusief de hersenen, spieren en andere organen,” legt ze in een interview met Scientias.nl uit. “Deze voedingsstoffen kunnen helpen om ontstekingen te verminderen, wat een bijdrage levert aan de vertraging van leeftijdsgebonden achteruitgang en het voorkomen van chronische ziekten die zowel de fysieke als cognitieve gezondheid beïnvloeden.”
De bevindingen zullen je wellicht niet verbazen. Zo hebben al veel eerdere studies aangetoond dat een gezond dieet kan helpen bij het voorkomen van chronische ziekten. Wat de huidige studie uniek maakt, is dat het zich specifiek richtte op gezond oud worden. Hierbij gaat het niet alleen om het vermijden van ziekten, maar ook om het behouden van onafhankelijkheid en het genieten van een goede kwaliteit van leven naarmate we verouderen. “Eerdere studies concentreerden zich meestal op specifieke ziekten of levensverwachting,” legt Tessier uit. “Ons onderzoek benadrukt echter de rol van gezonde voeding in een breder perspectief op gezond oud worden. Hierbij staat het behoud van goede cognitieve, fysieke en mentale gezondheid centraal, naast het voorkomen van chronische ziekten.”
De deelnemers aan het onderzoek waren minstens 39 jaar oud en hadden aan het begin van de studie geen chronische ziekten. Ze gaven om de vier jaar informatie over hun dieet via vragenlijsten. Tegen 2016 was bijna de helft van de deelnemers overleden. En slechts 9,2 procent van hen had de leeftijd van 70 jaar of ouder bereikt zonder chronische ziekten en met goede fysieke, cognitieve en mentale gezondheid.
Verbanden
Toen de onderzoekers dieper in deze gegevens doken, vonden ze sterke verbanden met verschillende diëten. Zo blijkt dat het hyperinsulinemie-dieet de kans op gezond oud worden met maar liefst 78 procent verhoogde. Maar ook het planetaire gezondheidsdieet (68%), het mediterrane dieet (67%), het DASH-dieet (66%) en het MIND-dieet (59%) bleken allemaal de kans op gezond oud worden te vergroten. Een iets bescheidener verband werd gevonden voor het plantaardige dieet (43%). Deze diëten blijken bovendien niet alleen gekoppeld aan gezond oud worden, maar ook aan de afzonderlijke domeinen ervan, waaronder cognitieve en fysieke gezondheid. “Een opmerkelijke ontdekking was de relatie tussen het planetaire gezondheidsdieet en gezond oud worden,” merkt Tessier op. “Dit dieet, gebaseerd op het EAT Lancet Commission-rapport, legt de nadruk op fruit, groenten, volle granen, plantaardige eiwitten en gezonde vetten afkomstig van duurzame bronnen. Het feit dat dit dieet naar voren kwam als één van de belangrijkste voedingspatronen die in verband kan worden gebracht met gezond oud worden, is bijzonder interessant. Dit suggereert namelijk dat we voedingskeuzes kunnen maken die zowel gunstig zijn voor onze gezondheid als voor de planeet.”
Andere factoren
De link tussen dieet en gezond ouder worden bleef robuust, zelfs nadat de onderzoekers rekening hielden met factoren zoals lichamelijke activiteit en andere bekende gezondheidsinvloeden. “We waren verrast door hoe sterk gezonde eetgewoonten op middelbare leeftijd verbonden zijn met een gezonde latere levensfase, zelfs nadat we rekening hielden met de genoemde factoren,” aldus Tessier.
Op basis van de bevindingen adviseert Tessier om iedereen die vrij van kwaaltjes de leeftijd van zeventig jaar wil bereiken, beter op zijn of haar voedingspatroon te letten. “Volgens onze resultaten is het aan te raden voor mensen van middelbare leeftijd om een uitgebalanceerd dieet te volgen dat veel fruit, groenten, volle granen, noten, peulvruchten, een gematigde hoeveelheid zuivel en gezonde vetten bevat,” betoogt ze. “Dit kan hun kans op gezond oud worden aanzienlijk verbeteren.” De studie is dan ook een belangrijke les. “Dit onderzoek onderstreept hoe belangrijk voeding is, wat essentieel is voor ieders gezondheid en welzijn,” besluit Tessier.
