Groen is goed, is waarschijnlijk je eerste gedachte. Maar dat geldt niet voor de ruige, normaal gesproken kurkdroge, Andes in Peru. De vegetatie is er drastisch veranderd wat een enorme impact heeft op de ecosystemen in de regio.
De kustlijn van Peru en het noorden van Chili staat bekend om zijn unieke, kwetsbare en vooral dorre natuur. Maar onderzoekers van Cambridge hebben na analyse van twintig jaar aan satellietdata nu iets vreemds ontdekt: sommige van oorsprong gortdroge gebieden zijn plots begroeid, terwijl andere groene gebieden juist verbruind zijn. Deze veranderingen worden mogelijk veroorzaakt door stedelijke ontwikkeling en landbouw, maar echt een duidelijke verklaring is er niet.
Gigantisch gebied
Wat vooral opviel: een gigantisch deel van de westelijke helling van de Andes – aan de oceaankant dus – is enorm vergroend in de afgelopen twintig jaar. Dit gebied strekt zich uit van Noord-Peru tot het noorden van Chili en is zo’n 2000 kilometer lang.
Voor de analyse van de satellietbeelden, die op 450 meetpunten tussen 2000 en 2020 zijn verzameld, is een ingewikkeld statistisch model bedacht. “Het duurde drie jaar om de methodologie en het statistische model te ontwikkelen. We wilden echt keihard bewijs om aan te tonen dat er iets ernstigs is gebeurd op een heel grote schaal”, vertelt wiskundige aan Cambridge, Hugo Lepage.
Bevestiging uit het veld
Om nóg sterker in hun schoenen te staan, gingen de onderzoekers ook nog in het veld onderzoek doen. Zo konden ze de cijfertjes uit de satellietdata bevestigen.
“We begonnen heel lokaal door de impact van mijnen te onderzoeken op de lokale vegetatie”, legt geograaf Eustace Barnes uit.
“Tot onze grote verrassing werd het gebied groener in plaats van bruiner. Dus we zoomden uit en realiseerden ons dat ook andere gebieden op grote schaal meer begroeid waren. Toen we dat in het veld gingen checken, zagen we dezelfde trend.”
Tegen alles in
Niet alleen de grote hoeveelheid vegetatie was verrassend, ook de kenmerken ervan waren opmerkelijk. “Ten eerste komt de groene strook steeds hoger te liggen als we richting het zuiden gaan, van 170 tot 780 meter in het noorden van Peru naar 2600 tot 4300 meter in het zuiden”, vertelt Barnes. “Dit is contra-intuïtief omdat je verwacht dat er minder begroeiing is als de temperatuur daalt naar mate je richting het zuiden gaat en hoger komt.”
Nog opmerkelijker: het enorme groene gebied komt niet overeen met de klimaatzones van de Köppen-Geiger-classificatie, terwijl de vergroenings- en verbruiningstrends in de woestijn aan de kust en in de hoge Andes wel in lijn zijn met deze wereldwijd gebruikte op vegetatie gebaseerde klimaatindeling.
Vergaande gevolgen
“Het is inderdaad zo dat in het noorden van Peru de groene strook voornamelijk in een klimaatzone ligt die overeenkomt met de hete dorre woestijn”, zegt Lepage. “Als je de strook richting het zuiden bekijkt, zie je dat hij in hoogte stijgt naar de hete droge steppe en dan afbuigt naar de koude, droge steppe. Dit matcht niet met wat je zou verwachten gebaseerd op het klimaat in deze regio’s.”
De resultaten hebben vergaande gevolgen voor het milieubeleid in Peru. Hoewel de exacte oorzaak en consequenties van deze plotsklapse vergroening niet bekend zijn, kun je ervan uitgaan dat elke grote verandering in vegetatie flinke impact heeft op de ecosystemen en het milieu, aldus de onderzoekers.
Water en voedsel in gevaar?
“De Pacifische helling voorziet twee derde van het land van water en dit is ook het gebied waar het meeste voedsel voor Peru vandaan komt”, legt Barnes uit. “Deze snelle verandering van de vegetatie, het waterniveau en de ecosystemen zal onvermijdelijk impact hebben op waterbeheer en landbouwmanagement.”
Volgens de onderzoekers draagt hun studie bij aan een beter begrip van de complexe interactie tussen klimaatverandering en de kwetsbare ecosystemen in droge en semi-droge gebieden. “Dit is een waarschuwing, zoals een kanarie in de kolenmijn. Er is niets dat we kunnen doen om veranderingen op zo’n grote schaal te stoppen. Maar dat we weten wat er gebeurt, kan helpen om betere plannen te maken voor de toekomst”, klinkt het tot besluit.
