Teek ontdekt die zich tegoed deed aan dinosaurusbloed

Eerste directe bewijs dat ook dino’s geteisterd werden door parasieten.

Onderzoekers ontdekten de teek in een stukje barnsteen dat zo’n 100 miljoen jaar oud is en afkomstig is uit Birma. De vondst is bijzonder, omdat de teek in het stukje barnsteen vastgeklampt zit aan een veer. En niet zomaar een veer: een veer afkomstig van een dinosaurus. En daarmee is dit het eerste directe bewijs dat dinosaurussen door dergelijke parasieten werden lastiggevallen. “Teken zijn beruchte bloedzuigende parasitaire organismen die een enorme impact hebben op de gezondheid van mensen, vee, huisdieren en zelfs wilde dieren, maar tot op heden was er geen duidelijk bewijs voor de rol die ze in een ver verleden speelden,” legt onderzoeker Enrique Peñalver uit.

Wat is barnsteen?
Barnsteen is niets anders dan gefossiliseerd hars. Je moet je voorstellen dat die hars op de veer en teek gedruppeld is, waardoor beiden al snel vast kwamen te zitten in het plakkerige goedje. Vervolgens is de hars versteend. Gefossiliseerde organismen in barnsteen – zoals deze teek – blijven doorgaans goed bewaard.
Een teek die vastgeklemd zit aan een dinosaurusveer. De onderzoekers weten zeker dat het om een veer van een dinosaurus gaat, omdat de vogels pas veel later ontstonden. Afbeelding: Nature Communications 8, Article number: 1924 (2017)
doi:10.1038/s41467-017-01550-z.

Nog een stukje barnsteen
Het idee dat dino’s echt regelmatig geteisterd werden door parasieten wordt verder onderschreven voor een tweede stukje barnsteen dat de onderzoekers hebben onderzocht. In dit stukje barnsteen troffen ze een tot voor kort onbekende, maar reeds uitgestorven tekensoort aan: Deinocroton draculi. In totaal zaten er twee van deze teken in het barnsteen. En eentje had duidelijk van een bloedmaaltijd genoten: hij was maar liefst acht keer groter dan zijn soortgenoot.

Verschillende stukjes barnsteen met daarin parasieten. In het midden een moderne teek. Afbeelding: E. Peñalver.

Van wie de volgezogen teek gesnoept had, is niet meer te achterhalen. Maar de onderzoekers gaan ervanuit dat het om een gevederde dinosaurus gaat. Die conclusie baseren ze op het feit dat er aan beide teken haarachtige structuren van de larven van spektorren plakken. Vandaag de dag vinden we dergelijke torren in nesten, waar ze de veren, huid en haren van de nestbewoners verorberen. Aangezien in barnsteen uit het Krijt nog nooit haren van zoogdieren zijn ontdekt, zouden de gevonden haarachtige structuren er sterk op wijzen dat de teek het had voorzien op een gevederde dinosaurus. “Dat er twee parasieten – de teken – tegelijkertijd vast komen te zitten, is bijzonder en kan het best verklaard worden als zij net als sommige moderne teken in het nest van hun gastheer of in een eigen nabijgelegen nest woonden,” aldus onderzoeker David Grimaldi.

Plaag
Beide vondsten voorzien ons van direct en indirect bewijs dat teken 100 miljoen jaar geleden al een ware plaag vormden voor de gevederde dinosaurussen. Uit deze dino’s zouden veel later de moderne vogels voortkomen, die overigens nog altijd hinder ondervinden van de teken. Want de teken doorstonden de massa-extinctie die de dino’s fataal werd.

Doet dit onderzoek je ook even terugdenken aan Jurassic Park? De film waarin ze dinosaurussen klonen met behulp van DNA dat ze uit een in barnsteen opgesloten mug vissen die miljoenen jaren geleden van een dinosaurus heeft gesnoept? Dan komt waarschijnlijk ook de vraag bovendrijven of we dinosaurus-DNA uit de volgezogen teek die nu in barnsteen is ontdekt, kunnen halen. Het antwoord van de onderzoekers is duidelijk: nee. Het DNA blijft namelijk niet goed bewaard.

Bronmateriaal

"Dinosaur parasites trapped in 100-million-year-old amber tell blood-sucking story" - University of Oxford (via Eurekalert)
Afbeelding bovenaan dit artikel: Nature Communications 8, Article number: 1924 (2017)
doi:10.1038/s41467-017-01550-z (via Eurekalert)

Fout gevonden?

Voor jou geselecteerd